Czy jesteś profesjonalistą?

Niektóre treści i reklamy zawarte na tej stronie przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów związanych ze stomatologią

Przechodząc do witryny www.stomatologianews.pl zaznaczając - Tak, JESTEM PROFESJONALISTĄ oświadczam, że jestem świadoma/świadomy, iż niektóre z komunikatów reklamowych i treści na stronie przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów, oraz jestem osobą posiadającą wykształcenie medyczne, stomatologiczne lub jestem przedsiębiorcą zainteresowanym ofertą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Nie jestem profesionalistą

Techniki nowoczesnej stomatologii umożliwiające poprawę kosmetyki, kształtu i ustawienia zębów. Odbudowa uszkodzonych koron zębów z zastosowaniem materiałów kompozytowych najnowszej generacji

Urazy zębów to wciąż aktualny problem, z jakim pojawiają się pacjenci w gabinecie stomatologicznym. Odbudowa uszkodzonej korony zęba z zastosowaniem materiału kompozytowego nie jest zadaniem łatwym, o czym z pewnością przekonał się każdy praktyk. Dobór koloru materiału, modelowanie określonej grubości warstw kompozytu w celu estetycznej odbudowy utraconych tkanek są w wielu przypadkach trudniejsze niż wymodelowanie utraconej korony zęba. Makrostruktura odbudowy, jej barwa, opalescencja i fluorescencja decydują o sukcesie leczenia odtwórczego. Ząb i wypełnienie kompozytowe są obiektami półprzeźroczystymi i padające na nie światło wywołuje szereg zjawisk fizycznych: odbicie dyfuzyjne, rozmycie, absorpcję, rozproszenie, emisję lub odbicie wewnętrzne. Wymienione okoliczności wpływają na to, iż leczenie stomatologiczne pacjentów po urazie stanowi wyzwanie dla możliwości dostępnych materiałów oraz umiejętności, wiedzy i doświadczenia lekarza.

Z dostępnych badań epidemiologicznych wiadomo, że urazy zębów częściej zdarzają się u najmłodszych dzieci w okresie między pierwszym a drugim rokiem życia [1] lub, jak podają inni badacze, między drugim a trzecim rokiem życia [2]. Jest to związane z rozwojem motoryki i wzrastającą aktywnością ruchową. U starszych dzieci urazy częściej mają miejsce między czwartym a piątym rokiem życia. Kolejny opisywany w statystyce wzrost liczby urazów notuje się w okresie między siódmym a dwunastym rokiem życia. Wówczas w większości przypadków dotyczą one zębów stałych. W wieku późniejszym urazy zębów związane są zwykle ze zdarzeniami losowymi o wielorakich przyczynach [1, 2].

Przyczyny urazowych uszkodzeń zębów są różne. Najczęściej dochodzi do nich w wyniku:
• upadku,
• uderzenia twarzą o twardy przedmiot,
• uprawiania różnych dyscyplin sportu,
• uderzenia twardym przedmiotem,
• wypadku komunikacyjnego,
• pobicia.

Do określania rodzaju uszkodzeń stosujemy klasyfikację, która w sposób precyzyjny szereguje stopień uszkodzeń. Jest ona nieodzowna w komunikowaniu się z innymi lekarzami. Spośród wielu stosowanych powszechnie klasyfikacji należy wymienić [1]:

• klasyfikację wg Ellisa (którą zmodyfikowali Hargreaves i Craig),
• klasyfikację wg Bennetta,
• klasyfikację wg Szpringer,
• klasyfikację wg Barańskiej-Gachowskiej,
• klasyfikację wg Andreasena.

Stykając się z pacjentem, który doznał urazu, należy przeprowadzić dokładne badania podmiotowe i przedmiotowe. W pierwszej kolejności trzeba zebrać dane personalne pacjenta, legitymując go. Wywiad obejmuje, oprócz rutynowej ankiety wręczanej do wypełnienia przed wizytą, zadanie dodatkowych pytań związanych z okolicznościami urazu:

• Kiedy nastąpił uraz?
• Gdzie miał miejsce uraz?
• W jakich okolicznościach doszło do urazu?
• Czy doszło do czasowej utraty przytomności?
• Czy zęby były wcześniej uszkodzone (przed urazem)?
• Czy występuje nadwrażliwość na ból, na zimno/ciepło itp.?
• Czy było podejmowane leczenie?

Po uzyskaniu odpowiedzi na wymienione pytania zbieramy wywiad dotyczący ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Szczególną uwagę poświęcamy na zorientowanie się, czy pacjent nie jest obciążony:

• hemofilią lub innymi chorobami układu krzepnięcia,
• cukrzycą,
• epilepsją,
• alergią na medykamenty stosowane w stomatologii,
• innymi chorobami, które mogą wpływać na leczenie [1, 2].

Ważne pytanie, które powinno paść w trakcie zbierania wywiadu, brzmi, czy pacjent był szczepiony przeciwko tężcowi.

Po zebraniu wywiadu przechodzimy do badania klinicznego. W myśl zasady: „od ogółu do szczegółu” wnikliwie badamy pacjenta [1, 2]:

• oglądamy obszar twarzoczaszki;
• badamy palpacyjnie ciągłość tkanek kostnych twarzoczaszki;
• oceniamy tkanki miękkie twarzy, warg i policzków;
• sprawdzamy, czy w obrębie uszkodzonej części ciała nie ma ciała obcego lub fragmentu zęba;
• oceniamy stan wyrostków zębodołowych, języka;
• badamy, czy uszkodzenie obejmuje koronę jednego, czy kilku zębów oraz oceniamy jego stopień;
• oceniamy kierunek przemieszczenia zęba oraz relację zwarciową;
• sprawdzamy stopień ruchomości zęba;
• sprawdzamy stopień ruchomości wyrostka zębodołowego;
• oceniamy ciągłość kości wyrostka zębodołowego;
• oceniamy reakcję zęba na opukiwanie;
• oceniamy reakcję miazgi na żywotność.

Badanie radiologiczne konieczne jest w każdym przypadku urazowego uszkodzenia zęba [1]. Stanowi ono ważne źródło informacji uzupełniające badanie kliniczne.

Uzyskane dane osobowe, dane z wywiadu, badania klinicznego, radiologicznego, postawiona diagnoza oraz przeprowadzone leczenie powinny być dokładnie opisane w karcie pacjenta. Niejednokrotnie jest to podstawą do uzyskania odszkodowania w związku z ubezpieczeniem, jakie pacjent posiada.

W obecnych czasach, gdy stomatologia adhezyjna umożliwia trwałe połączenie odłamanej części korony zęba, istotna jest edukacja. Wielokrotnie pacjenci, rodzice małych pacjentów, nie zdają sobie sprawy z możliwości zaopatrzenia złamanej korony poprzez odłamany fragment. Od wielu lat autor prowadzi spotkania edukacyjne w szkołach i przedszkolach, gdzie oprócz zagadnień profilaktyki próchnicy zębów poruszany jest problem właściwego zachowania w przypadku doznania urazu.

Artykuł prezentuje dwa przypadki kliniczne związane z urazowym mechanizmem uszkodzenia korony zęba.

PIERWSZY PRZYPADEK KLINICZNY

Pacjent, lat 14, zgłosił się do gabinetu stomatologicznego w związku z urazem, jaki miał miejsce kilka miesięcy wcześniej. Po szczegółowym przeprowadzeniu badań podmiotowego i przedmiotowego według opisanego schematu postawiono rozpoznanie: złamanie korony zęba 11 w obrębie szkliwa i zębiny bez obnażenia miazgi i bez innych towarzyszących urazowi obrażeń ciała (kl. II wg Ellisa, kl. II b wg Bennetta, kl. I B). Odbudowę utraconej korony zęba komplikowały relacje zwarciowe, na które zwrócono uwagę opiekunowi prawnemu pacjenta (fot. 1).

Badanie żywotności złamanego zęba i zębów sąsiednich przeprowadzono po wstępnym oczyszczeniu powierzchni zębów szczoteczką i pastą Cleanic (Kerr). Wynik badania żywotności zębów był dodatni.

W związku z brakiem fragmentu odłamanej korony zęba zaplanowano odbudowę materiałem kompozytowym. Pierwszą czynnością konieczną było założenie koferdamu. Następnie wypiaskowano powierzchnię zęba 11 i wykonano niewielkie wygładzenie nierównej powierzchni szkliwa wiertłem diamentowym o nasypie oznaczonym kolorem żółtym. Kolejnym krokiem było przeprowadzenie wytrawienia powierzchni szkliwa. Zastosowano technikę wytrawiania szkliwa i zębiny 36-proc. kwasem o-fosforowym. Po dokładnym wypłukaniu wytrawiacza i delikatnym osuszeniu zęba przystąpiono do aplikacji systemu łączącego ENA bond (Micerium). Koronę zęba odbudowano materiałem kompozytowym w kolorze UE1, UD1 Enamel plus HRi (Micerium). Odbudowę wypolerowano, używając kolejno past A, B, C z zestawu Enamel Shiny (Micerium). Pacjenta skierowano do poradni ortodontycznej w celu leczenia wady zgryzu.

DRUGI PRZYPADEK KLINICZNY

Pacjentka A.Ch., lat 9, zgłosiła się z powodu złamania korony zęba 22 w wyniku urazu, jakiego doznała podczas zajęć szkolnych (fot. 8). Badanie kliniczne wykonano według opisanego schematu. Postawiono rozpoznanie: złamanie korony zęba 22 w obrębie szkliwa i zębiny bez obnażenia miazgi (kl. II wg Ellisa, kl. II b wg Bennetta, kl. I B). Odbudowano ząb, używając do tego celu materiału złożonego Enamel Plus HRi (Micerium). Procedura odbudowy była identyczna z opisaną we wcześniejszym przypadku klinicznym. Stan po zakończeniu leczenia przedstawiają fot. 9 i 10.

PODSUMOWANIE

Nowoczesna stomatologia ma wiele do zaoferowania pacjentom dotkniętym ubytkami twardych tkanek zęba powstałymi w wyniku urazu. Nie bez znaczenia jest czas pojawienia się pacjenta po urazie w gabinecie stomatologicznym. Szczelna odbudowa, oprócz powrotu estetyki i związanego z tym komfortu pacjenta, daje lepsze rokowania, zmniejszając znacznie ryzyko powikłań.


Autor i zdjęcia:
lek. dent. Adam Romaniuk-Demonchaux
Indywidualna Praktyka Lekarska „Stomatologia Zdrowego Uśmiechu” w Rybniku

Słowa kluczowe:
urazy zębów, klasyfikacja urazów, odbudowa złamanej korony zęba.

Streszczenie:
Publikowany artykuł opisuje odbudowę materiałem kompozytowym Enamel Plus HRi (Micerium) koron zębów uszkodzonych w wyniku urazu.

Piśmiennictwo:

1. Szpringer-Nodzak M.: Urazy zębów u dzieci i młodzieży. Lublin 1999.

2. Andreasen J.O., Andreasen F.M., Bakland L.K., Flores M.T.: Pourazowe uszkodzenia zębów, wyd. pol. pod red. Urszuli Kaczmarek, Wrocław 2005.