Co dalej z zębami po zdjęciu aparatu ortodontycznego?

Moment zdjęcia aparatu ortodontycznego jest upragnioną chwilą dla większości pacjentów. W idealnym świecie zęby po przebytym leczeniu ortodontycznym powinny być już na zawsze piękne i równe. Najczęściej jednak konieczne jest dokończenie leczenia, czyli założenie aparatu retencyjnego. Czym jest retencja i czemu jest stosowana? Jak należy postępować z zębami po zdjęciu aparatu ortodontycznego? Zapraszamy do lektury!

Zdjęcie ilustracyjne / Adobe Stock

Wady zgryzu – przyczyny

Zanim przejdziemy do omawiania kwestii retencji w ortodoncji, należy krótko przypomnieć przyczyny stosowania aparatów ortodontycznych na zęby.

Przyjmuje się, że większość z nas, bo nawet 85% rodzi się z prawidłowo ukształtowanym aparatem żucia i precyzyjnym zgryzem. Pozostałe kilkanaście procent to osoby obarczone wadami genetycznymi i problemami powstałymi na etapie życia płodowego.

Dlaczego zatem problemy ze zgryzem dotykają tak dużą część społeczeństwa?

Przyczyn problemów ze zgryzem należy upatrywać w złych nawykach z okresu niemowlęcego i wczesnodziecięcego, takich jak korzystanie ze smoczków, ssanie palców, oddychanie przez usta, niedomknięcie ust lub nieprawidłowe ułożenie języka.

Pozostałe przyczyny powstawania wad zgryzu:

• Brak higieny zębów mlecznych
• Zaniedbania w leczeniu zębów mlecznych
• Brak kontroli wyrzynania się zębów stałych, a w efekcie stłoczenie zębów
• Niewłaściwa, zbyt miękka dieta w dzieciństwie, a w konsekwencji brak odpowiedniego nacisku zębów na zęby
• Urazy mechaniczne
• Złe nawyki: ssanie palców, długopisów, klocków, obgryzanie paznokci
• Zaniedbania w leczeniu zębów stałych i ich utrata oraz brak uzupełniania utraconych zębów

Wskazania zdrowotne do korekcji wad zgryzu

Nieprawidłowy zgryz może wywoływać:

• stłoczenie zębów w jamie ustnej
• bóle głowy
• kruchość zębów
• paradontozę
• problemy natury estetycznej
• problemy z mową

Aparaty ortodontyczne stosowane są zarówno u dzieci, jak i dorosłych, choć należy zaznaczyć, że najlepsze rezultaty osiąga się rozpoczynając leczenie jak najwcześniej.

Rodzaje aparatów ortodontycznych

W ortodoncji wykorzystywane są dwa rodzaje aparatów ortodontycznych:

• stałe – zakładane i zdejmowane wyłącznie przez lekarza ortodontę. Stosowane są u dorosłych pacjentów oraz u dzieci z poważnymi wadami zgryzu
• ruchome (zdejmowane) – stosowane są do korygowania wad zgryzu dzieci i młodzieży, lecz również w przypadku dorosłych. Aparat ruchomy może ponadto służyć do utrwalenia osiągniętych zmian.

Co to są aparaty retencyjne i czemu służą?

W celu utrzymania efektów uzyskanych podczas noszenia aparatu ortodontycznego może być wskazane założenie aparatu retencyjnego.

Retencja w ortodoncji to proces stabilizacji, utrwalenia skorygowanego zgryzu. Najczęściej stosowana jest u dorosłych pacjentów, którzy przez większość swojego życia borykali się z nieprawidłowym zgryzem. Należy bowiem zaznaczyć, iż zęby korygowane w późniejszym wieku mają tendencję do powrotu do swojego poprzedniego ułożenia.

Po zakończeniu leczenia ortodontycznego lekarz może zalecić dodatkowe czynności utrwalające. Aparat retencyjny jest dobierany indywidualnie do pacjenta, typu jego wady oraz wieku. Początkowo noszony jest zarówno w dzień, jak i w nocy, a następnie czas jest skracany wyłącznie do dnia.

Rodzaje aparatów retencyjnych

Aparaty retencyjne dzielimy na stałe i ruchome.

• Aparat retencyjny stały to cienki drut na stałe przyklejony do wewnętrznej powierzchni zębów.
• Wkładki termoformowalne to przezroczyste nakładki obejmujące swą powierzchnią całe zęby.

Płytka Havleya to aparat przypominający wyglądem ruchomy aparat ortodontyczny. Przylega ściśle do podniebienia górnego i zębów. Najczęściej używana jest podczas snu.