Czy jesteś profesjonalistą?

Niektóre treści i reklamy zawarte na tej stronie przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów związanych ze stomatologią

Przechodząc do witryny www.stomatologianews.pl zaznaczając - Tak, JESTEM PROFESJONALISTĄ oświadczam, że jestem świadoma/świadomy, iż niektóre z komunikatów reklamowych i treści na stronie przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów, oraz jestem osobą posiadającą wykształcenie medyczne, stomatologiczne lub jestem przedsiębiorcą zainteresowanym ofertą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Nie jestem profesionalistą

Estetyczne leczenie przebarwień dziąseł laserem Er:YAG. Studium przypadku

Przebarwienia dziąseł mogą wywołać problemy estetyczne i zawstydzenie, w szczególności wśród pacjentów z uśmiechem dziąsłowym. Artykuł porusza kwestię zastosowania lasera Er:YAG (ustawienia: 250 mJ, tryb LP, 15 Hz, z powietrzem i wodą) w leczeniu przebarwień dziąseł. W przypadku prezentowanej pacjentki cała procedura trwała około 20-25 minut. Ablacja obszarów dziąseł cechujących się przebarwieniami została zakończona bez komplikacji w formie krwawienia czy bólu pooperacyjnego. Stan pacjentki oceniono trzy miesiące po zakończeniu leczenia i nie stwierdzono nawrotu przebarwień.

 

Jednym z kluczowych elementów uśmiechu jest kolor dziąseł. Determinuje go kilka czynników, między innymi zwiększenie lub zmniejszenie naczyń krwionośnych, grubość nabłonka, zakres keratynizacji, a także pigmentacja endogenna i egzogenna [1]. Przebarwienia jamy ustnej to odbarwienia błony śluzowej jamy ustnej lub dziąseł wywołane różnorodnymi warunkami wiążącymi się z kilkoma egzogennymi i endogennymi czynnikami etiologicznymi [1]. Większość przebarwień jest powodowana przez pięć podstawowych pigmentów: melaninę, melanoidy, oksyhemoglobinę, hemoglobinę zredukowaną oraz karoten [2]. Melanina to najczęstszy z endogennych pigmentów, jest wytwarzana przez melanocyty obecne w dolnych warstwach nabłonka [2, 3]. Stopień pigmentacji zależy od różnorakich czynników, w szczególności od aktywności melanocytów. Osoby o jasnej karnacji mają znaczne predyspozycje do posiadania dziąseł pozbawionych pigmentu, natomiast u osób o ciemniejszym kolorze skóry szanse posiadania przebarwionych dziąseł są niezwykle wysokie. Najwyższy stopień przebarwienia dziąseł zaobserwowano w okolicy zębów siecznych. Proporcja ta zmniejsza się znacząco w tylnych rejonach [4].

 

dc_laser_fot_01

Do odbarwienia dziąseł stosowano wiele zabiegów. Mimo że niektóre procedury, jak metody chemiczne [5], nie są już stosowane, inne metody, jak abrazja dziąsła [6], oraz sposoby opierające się na zastosowaniu skalpela [7] były stosowane z różnym skutkiem. Ostatnio ablację laserową uznano za jedną z najskuteczniejszych, komfortowych i pewnych technik [5]. Wiele systemów laserowych, jak laser rubinowy Q-Switch, lasery pompowane z lampą błyskową, laser argonowy, laser CO2, laser Nd:YAG, laser diodowy oraz laser Er:YAG, stosowano do depigmentacji skórnej [1, 8, 9, 15]. Laser Er:YAG emituje niewidoczne światło podczerwone o długości fali równej 2940 nm, która jest idealna do absorpcji przez wodę i hydroksyapatyt. Dlatego też jest on wykorzystywany w zabiegach na tkance twardej (szkliwo, zębina, cement i kość) i tkance miękkiej. Długość fali lasera Er:YAG odpowiada najwyższemu współczynnikowi absorpcji w wodzie, powodując, że woda odparuje, prowadząc do mikroeksplozji (efekt termomechaniczny) w tkance. Długość fali Er:YAG wykazuje najwyższą absorpcję wody i najmniejszą penetrację wewnątrz tkanek (1 µm) [10]. Dlatego laser ten powoduje najmniejsze uszkodzenia termiczne, pozwala uniknąć bliznowacenia i umożliwia szybsze gojenie się rany.

 

Prezentowane studium przypadku opisuje udaną depigmentację przeprowadzoną za pomocą lasera Er:YAG. Długość fali lasera Er:YAG (2940 nm) nie koliduje ze spektrum absorpcji melaniny  (351-1064 nm) [10, 11]. Niemniej jednak w przypadku przebarwień dziąseł laser Er:YAG jest stosowany do usunięcia przebarwień pochodzenia melaninowego poprzez ablację tkanek nabłonkowych aż do dolnych warstw nabłonka, gdzie znajdują się melanocyty. Jedynym powodem leczenia przebarwień w przypadku tej pacjentki było zaspokojenie potrzeby poprawy estetyki jej wyglądu.

 

Przypadek nieodpowiedniego zabarwienia dziąseł

34-letnia kobieta o ciemnym kolorze skóry zgłosiła się z problemem dotyczącym nieodpowiedniego zabarwienia dziąseł (fot. 1). Kolor dziąseł był bardzo ciemny, miejscami nawet czarny, poza tym nie występowały dodatkowe problemy medyczne. Przebarwione obszary były najbardziej wyraźne w przednich segmentach, co powodowało, że pacjentka była niezadowolona ze swojego uśmiechu i wyglądu estetycznego.

 

dc_laser_fot_02 dc_laser_fot_03

Na pole operacyjne zaaplikowano miejscowo żel znieczulający. Zgodnie z wytycznymi Agencji Żywności i Leków (FDA) zarówno pacjentka, jak i cały personel założyli odpowiednie okulary ochronne. Zachowano również ostrożność w pobliżu powierzchni refleksyjnych, ponieważ lusterka dentystyczne czy pozostałe narzędzia stomatologiczne mogą odbijać wiązkę lasera, co spowoduje, że może ona zostać zaabsorbowana przez inne rejony wewnątrz jamy ustnej. Laser Er:YAG (LightWalker, Fotona, Słowenia) został ustawiony na 250 mJ (aplikowana fluencja na impuls: 31,8 J/cm2), 15 Hz, tryb LP (600 µs) z powietrzem i wodą w objętości 16 ml/min; głowica kontaktowa (H14) była prowadzona w 1 mm odległości ruchem zamiatającym, skupiającym się jedynie na przebarwionych obszarach. We wszystkich przebarwionych obszarach zabieg wykonywano w kierunku szyjkowo-wierzchołkowym. W trakcie zabiegu pole operacyjne było przecierane sterylnym gazikiem nasączonym 1-proc. roztworem soli fizjologicznej.

 

Zabieg depigmentacji kontynuowano aż do zaniku wszystkich przebarwień. Trwał on 20-25 minut. Po przetarciu pola operacyjnego po raz ostatni wystąpiło drobne krwawienie (fot. 2, 3). Nie zastosowano zestawu periodontycznego ani żadnych dodatkowych materiałów mających na celu wsparcie procesu gojenia się. Pacjentkę pouczono, aby unikała palenia, picia alkoholu i jedzenia ostrych dań. Pouczono ją także, aby przez pierwszy tydzień po zabiegu oczyszczała ranę poprzez delikatne szczotkowanie. Nie przepisano żadnych środków przeciwbólowych.

 

Wyniki kliniczne

dc_laser_fot_04Laser Er:YAG zastosowany wraz z wodą pozwolił skutecznie usunąć tkanki nabłonka wykazujące pigmentację melaniny. Bezpośrednio po zabiegu w tkance łącznej dziąseł wystąpiło nieznaczne krwawienie, jednak leczony obszar nie wykazał poważnych uszkodzeń termicznych (fot. 2, 3). Ocena przeprowadzona 3 miesiące po zabiegu (fot. 4) dowiodła, że terapia laserem Er:YAG była skuteczna, a leczony obszar goił się bez żadnych komplikacji czy problemów. Ablację laserową przeprowadzono na skeratynizowanej błonie śluzowej dziąseł. Podczas okresu kontrolnego (trwającego 3 miesiące) nie stwierdzono nawrotu przebarwień dziąseł.

 

Dyskusja

Ablacja laserowa jest uznawana za skuteczną, przyjemną i wiarygodną technikę [10]. Wielu klinicystów wybiera tę technikę zamiast tych bazujących na wykorzystaniu skalpela. Gdy energia emitowana przez laser wchodzi w interakcję z tkanką biologiczną, wpływ na ostateczny rezultat mają: długość emitowanych fal, energia lasera, czas naświetlania, a także liczba ruchów końcówki optycznej wzdłuż tkanki docelowej. Właściwości optyczne tkanki i jej kolor również stanowią istotne czynniki. W rzeczywistości absorpcja energii laserowej wewnątrz tkanki stanowi kluczowy element w interakcji między tkanką a laserem. Ograniczenie bólu zarówno podczas zabiegu, jak i po jego zakończeniu, a także szybkie gojenie się rany są istotnymi zaletami stosowania lasera [12].

 

W tym przypadku pacjentka nie odczuwała bólu ani w trakcie zabiegu (nie użyto żadnego środka znieczulającego), ani po jego zakończeniu. Nie przepisano żadnych środków przeciwbólowych. Nieodczuwanie bólu podczas zabiegów laserowych może być spowodowane koagulatem protein tworzącym się na powierzchni rany, który spełnia rolę biologicznego opatrunku [12]. Może to być również spowodowane uszczelnieniem końcówek nerwów czuciowych [13]. Laser Er:YAG wywołuje najmniej uszkodzeń termicznych, cechuje się też najmniejszą penetracją wewnątrz tkanek (1 mm) [10], tym samym prowadząc do ich minimalnej martwicy, co może powodować ograniczenie bólu. Co więcej, szybkie gojenie się rany po terapii laserem Er:YAG, a także jego działanie bakteriobójcze można powiązać z generowaniem reaktywnych form tlenu w naświetlanych tkankach, które mają działanie sterylizujące, stymulują fibroblasty oraz powodują tworzenie się kolagenu i macierzy pozakomórkowej. Może to stanowić wyjaśnienie szybkiego gojenia się rany po zastosowaniu lasera Er:YAG [14]. Ponieważ laser Er:YAG powoduje najmniej uszkodzeń termicznych [10], nie odnotowano żadnych komplikacji związanych ze zwęglaniem tkanek czy uszkodzeniem dziąseł. W obecnym badaniu laserowa ablacja brodawek oraz krawędzi linii dziąseł dała doskonałe rezultaty, bez żadnych zaobserwowanych uszkodzeń (fot. 2, 3).

 

Korzyści płynące z zastosowania lasera w zabiegach periodontologicznych obejmują:

• stosunkowo bezkrwawy przebieg zabiegu i okres pozabiegowy;
• zdolność koagulacji, wyparowania lub przecinania tkanek;
• sterylizację rany;
• minimalną opuchliznę i bliznowacenie.

 

Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione korzyści związane z użyciem lasera, można wysnuć wniosek, że efekty takiej terapii są bardziej przewidywalne niż w przypadku innych metod terapeutycznych.

 

Wnioski

W prezentowanym opisie przypadku depigmentacja dziąseł z przebarwieniami pochodzenia melaninowego za pomocą lasera Er:YAG dała niezwykle satysfakcjonujące rezultaty w zakresie poprawy estetyki wyglądu pacjentki, biorąc pod uwagę proces gojenia się oraz brak dyskomfortu, wrażliwości, bólu czy krwawienia zarówno podczas, jak i po zabiegu. W tym przypadku w okresie kontrolnym również nie zaobserwowano nawrotu przebarwień dziąseł.

 

TŁUMACZENIE:

BTL Polska za zgodą
Journal of the Laser and Health Academy, Wyd. 2013, nr 1;
www.laserandhealth.com

 

Niniejsza publikacja Laser and Health Academy ma na celu ułatwienie wymiany informacji dotyczących poglądów, wyników badań oraz doświadczeń klinicznych w społeczności stosującej laser do celów medycznych. Wyłączną odpowiedzialność za jej treść ponoszą autorzy i nie może ona w żaden sposób być postrzegana jako oficjalna informacja o produkcie ze strony jego producentów. W razie wątpliwości proszę skontaktować się z producentem i upewnić się, czy określony produkt lub aplikacja zostały zatwierdzone lub dopuszczone do obrotu i sprzedaży w Państwa kraju.

 

Autor i zdjęcia:

Seda Ozturan, Aslihan Usumez
Bezmialem Vakif University, Katedra Stomatologii, Wydział Periodontologii, Istambuł, Turcja

 

Piśmiennictwo:

1. Tal H., Oegiesser D., Tal M.: Gingival depigmentation by Erbium:YAG laser: Clinical observations and patient responses. “J Periodontol”, 2003; 74:1660-1667.
2. Meyerson M.A., Cohen P.R., Hymes S.R.: Lingual hyperpigmentation associated with minocycline therapy. “Oral Surg, Oral Med, Oral Pathol, Oral Radiol Endod”, 1995; 79:180-184.
3. Cicek Y., Ertas U.: The normal and pathological pigmentation of oral mucous membrane: A review. “J Contemp Dent Pract”, 2003; 4:76-86.
4. Tamizi M., Taheri M.: Treatment of severe physiologic gingival pigmentation with free gingival autograft. “Quintessence Int”, 1996; 27: 555-558.
5. Hirschfeld I., Hirschfeld L.: Oral pigmentation and a method of removing it. “Oral Surg, Oral Med, Oral Pathol”, 1951; 4:1012-1016.
6. Farnoosh A.A.: Treatment of gingival pigmentation and discoloration for esthetic purposes. “Int J Periodontics Restorative Dent”, 1990; 10:312-319.
7. Tal H., Landsberg J., Kozlovsky A.: Cryosurgical depigmentation of the gingiva. A case report. “J Clin Periodontol”, 1987; 14:614-617.
8. Tal H., Oegiesser D., Tal M.: Gingival depigmentation for aesthetic purposes using erbium:YAG laser: rationale and technique [in Hebrew]. “Refuat Hapeh Vehashinayim”, 2002; 19:25-32, 69.
9. Atsawasuwan P., Greethong K., Nimmanon V.: Treatment of gingival hyperpigmentation for esthetic purposes by Nd:YAG laser: report of 4 cases. “J Periodontol”, 2000; 71:315-321. 1, 2, 5.
10. Fujii T., Baehni P.C., Kawai O., Kwawkomi T., Matsuda K., Kowashi Y.: Scanning electron microscopic study of the Er:YAG laser on root cementum. “J Periodontol” 1998; 69:1283-1290.
11. Anderson R.R., Margolis R.J., Watenabe S., Flotte T., Hruza G.J., Dover J.S.: Selective photothermolysis of cutaneous pigmentation by Q-switched Nd:YAG laser pulses at 1064, 532 and 355 nm. “J Invest Dermatol”, 1989; 93:28-32.
12. Fisher S.E., Frame J.W., Browne R.M., Tranter R.M.D.: A comparative histological study of wound healing following CO2 laser and conventional surgical excision of canine buccal mucosa. “Arch Oral Biol”, 1983;28:287-291.
13. Schuller D.E.: Use of the laser in the oral cavity. “Otolaryngol Clin N Am”, 1990; 23:31-42.
14. Lubart R., Kesler G., Lavie R., Friedmann H.: Er:YAG laser promotes gingival wound repair by photo-dissociating water molecules. “Photomed Laser Surg”, 2005; 23:369-372.
15. Simşek Kaya G., Yapici Yavuz G., Sümbüllü M.A., Dayi E.: A comparison of diode laser and Er:YAG lasers in the treatment of gingival melanin pigmentation. “Oral Surg Oral Med. Oral Pathol Oral Radiol.”, 2012 Mar; 113(3):293-9.