Kontaminacja bakteryjna szczoteczek do zębów u pacjentów ze stałym wielozamkowym aparatem ortodontycznym

Na skutek wzrostu świadomości zdrowotnej i wymagań, by estetyka uzębienia łączyła się z jego idealną funkcją, rośnie w ostatnich latach całkowita liczba pacjentów poddawanych leczeniu ortodontycznemu. Zgodnie z współczesnymi wytycznymi systemów opieki zdrowotnej ponad jedna trzecia nastolatków wymaga takiego leczenia [1], a w większości przypadków jest ono prowadzone z zastosowaniem aparatów stałych wielozamkowych (MB). Jednakże stosowanie tego rodzaju aparatów stanowi wyzwanie dla higieny jamy ustnej, a najczęstszym niepożądanym efektem ubocznym leczenia ortodontycznego są „białe plamy”. Zakładanie aparatu stałego zmienia profil mikrobiologiczny jamy ustnej, znacznie zwiększając ryzyko próchnicy i zapalenia dziąseł [2-4]. Co więcej, zapobieganie próchnicy i zapaleniu dziąseł wymaga intensywniejszego i staranniejszego szczotkowania, które równocześnie jest bardziej skomplikowane, jako że znaczna część powierzchni zęba jest zakryta elementami aparatu [5].

Idealna szczoteczka do zębów

Nie ustalono dotychczas idealnego modelu szczoteczek do zębów używanych podczas leczenia ortodontycznego [6]. Wielokrotnie podnoszone zalety elektrycznych szczoteczek do zębów nie zostały jednoznacznie potwierdzone [6, 7], więc głównie w gestii pacjenta pozostaje, jaki rodzaj szczoteczki do zębów wybierze i czy będzie umiał z niego efektywnie korzystać. W ciągu ostatnich paru lat dostępne stały się ręczne szczoteczki do zębów z miękkimi stożkowatymi włóknami. Są one polecane szczególnie pacjentom z chorobami przyzębia albo po zabiegach z zakresu chirurgii szczękowej. Barnes i wsp. [8] zauważyli przewagę szczotek ze stożkowym włosiem w zakresie skuteczności czyszczenia powierzchni stycznych i poddziąsłowych. Również inni autorzy wskazywali na wyższość takich szczotek nad szczotkami z konwencjonalnymi, walcowatymi włóknami [9, 10]. Wobec czego można zakładać, że pacjenci ortodontyczni z aparatami MB mogą poprzez używanie szczotek ze zwężanymi włóknami uzyskać lepszą skuteczność czyszczenia zębów niż pacjenci używający szczotek z konwencjonalnymi, walcowatymi włóknami, bowiem łatwiej dosięgają one obszarów trudno dostępnych, jak okolica między zamkiem a dziąsłem.

Już po jednorazowym użyciu szczoteczki do zębów, a tym bardziej po codziennym jej stosowaniu przez całe tygodnie albo miesiące, główka szczoteczki zostaje skolonizowana przez florę bakteryjną jamy ustnej [11-13]. Ponieważ w szczoteczkach do zębów ze stożkowym włosiem delikatne włókna są ciasno ustawione, łatwiej dochodzi do retencji wilgoci i osadu. Toteż prawdopodobne jest, iż mogą one podlegać zwiększonej kontaminacji bakteryjnej.

Fot. 1. Modele szczoteczek do zębów elmex® (po lewej) i meridol® (po prawej).

Częste czynniki ryzyka, szczególnie u nastoletnich pacjentów ortodontycznych, to dieta bogata w sacharozę i niedostateczna higiena jamy ustnej; mogą one prowadzić do szybkiego powstawania odwapnień i wzrostu liczebności S. mutans w jamie ustnej [14]. Od około 50 lat drobnoustroje te są uznawane za najistotniejsze w indukowaniu procesu próchniczego [15], ale odpowiedzialnością za jego powstawanie i rozwój obarczano też pałeczki Lactobacilli i drożdżaki Candida albicans [16, 17]. Te drobnoustroje również preferują dietę bogatą w węglowodany, a liczebność ich wzrasta w obszarach sprzyjających retencji mikroorganizmów [16]. Ponieważ podczas leczenia MB często następuje rozwój próchnicy albo białych plam [18], dobrze byłoby polecić tym pacjentom takie szczoteczki do zębów, na których pozostaje jak najmniejsza liczba kariogennych drobnoustrojów.

Celem publikowanego badania była ocena retencji trzech potencjalnie kariogennych mikroorganizmów (S. mutans, Lactobacilli i C. albicans) na dwóch ręcznych szczoteczkach do zębów różniących się kształtem włókien włosia (konwencjonalne walcowate oraz delikatnie zwężające się ku końcowi) i ocena wpływu aparatów ortodontycznych wielozamkowych na kontaminację bakteryjną główki szczoteczki.

Materiał i metoda

Badanie przeprowadzono w dwóch grupach pacjentów. Grupę MB stanowiło 50 pacjentów leczonych w Klinice Ortodoncji Uniwersytetu w Giessen aparatami stałymi z zamkami na 20 ≥ zębach (śr. wiek 13,5 roku; badanie ukończyło 14 osób płci męskiej i 29 żeńskiej), a grupę nMB – 50 studentów stomatologii tejże uczelni, nienoszących stałych aparatów ortodontycznych (śr. wiek 24,5 roku; badanie ukończyło 12 mężczyzn i 32 kobiety).

Dodatkowym kryterium włączającym było stałe uzębienie zdrowe lub skutecznie leczone zachowawczo. Wyłączono natomiast osoby z chorobami ogólnoustrojowymi, niepełnosprawne fizycznie lub umysłowo, z czynną próchnicą, chorobami przyzębia, zażywające przewlekle jakiekolwiek leki. Podczas badania nie było dozwolone stosowanie antybiotyków ani innych środków przeciwbakteryjnych. Przed badaniem uzyskano aprobatę komisji etycznej uczelni (No. 140/08). Wszyscy zakwalifikowani do badania musieli dostarczyć pisemną poinformowaną zgodę, a jeśli mieli poniżej 18 lat, również zgodę rodziców. Następnie badanym nadano pseudonimy i losowo przydzielono im ręczne szczoteczki do zębów z włosiem z włókien stożkowych (meridol®) albo konwencjonalnych walcowatych (elmex®). W ten sposób powstały cztery grupy po

25 uczestników (tab. 1): pacjenci z aparatami MB używający szczoteczki elmex® (MBe), pacjenci z aparatami MB używający szczoteczki meridol® (MBm), badani kontrolni bez MB używający szczoteczki elmex® (nMBe) albo meridol® (nMBm). Obie szczoteczki do zębów były wielopęczkowe, z pęczkami włosia osadzonymi w podłożu za pomocą zszywek, a różniły się kształtem i średnicą włókien. Główka szczoteczki do zębów elmex® zawierała 27 pęczków nylonowych włókien śr. 0,175 mm i 0,2 mm, zaokrąglonych na końcach, o średniej sztywności. Natomiast szczoteczka meridol® miała 37 pęczków stożkowatych miękkich włókien średnicy 0,18 mm przy podstawie i 0,05 mm u góry (GABA, Niemcy).

Na początku wszyscy badani otrzymali taką samą pastę do zębów (elmex®) do wyłącznego użytku razem z przydzieloną szczoteczką do zębów, instrukcję oraz szczelnie zamykany woreczek polietylenowy. Zalecono im, by przez 14 kolejnych dni używali szczoteczki dwa razy dziennie (rano i wieczorem) przez 3 minuty. Po czyszczeniu główka szczoteczki poddawana była płukaniu w wodzie bieżącej przez około 5 sekund. Pomiędzy poszczególnymi etapami czyszczenia szczoteczka miała być trzymana główką do góry. Używanie płynu do płukania ust nie było dozwolone, natomiast badani mogli użyć w razie potrzeby nić dentystyczną albo szczoteczkę międzyzębową. 2 tygodnie później badani zwracali szczoteczki do zębów umieszczone w zamkniętych woreczkach polietylenowych, po czym natychmiast przeprowadzono izolację drobnoustrojów. Przed badaczem dokonującym zliczania CFU zaślepiono przydział grupowy badanych i rodzaj używanej przez nich szczoteczki do zębów.

Rys. 1. Kolonizacja bakteryjna S. mutans, wyrażona liczbą CFU, u pacjentów z aparatami stałymi wielozamkowymi lub bez nich, używających dwóch rodzajów szczoteczek do zębów (Eichenauer i wsp., „Head & Face Medicine” 2014; 10:43).

Rys. 2. Mediana (po lewej) i średnia (po prawej) liczebność S. mutans, wyrażona w CFU, u pacjentów z aparatami stałymi wielozamkowymi lub bez nich, używających dwóch rodzajów szczoteczek do zębów (Eichenauer i wsp., „Head & Face Medicine” 2014; 10:43).

Rys. 3. Subiektywna percepcja bólu (po lewej), krwawienia z dziąseł (w środku) i skuteczności czyszczenia (po prawej) na wizualnej skali analogowej podczas używania dwóch różnych rodzajów szczoteczek do zębów (Eichenauer i wsp., „Head & Face Medicine” 2014; 10:43).

Razem z używaną szczoteczką badani zwracali wypełnione kwestionariusze. Za pomocą pytań dychotomicznych („tak” lub „nie”) uczestnicy informowali, czy cierpieli na jakąkolwiek chorobę podczas trwania badania, czy zażywali jakikolwiek lek (gdyby musiał być zastosowany antybiotyk lub inny lek przeciwbakteryjny, nastąpiłoby wstecznie wykluczenie z badania) albo czy użyli jakiejkolwiek innej szczoteczki do zębów niż przydzielona szczoteczka testowa. Na wizualnej skali analogowej (VAS) oceniali również subiektywne odczucia dotyczące skłonności do krwawienia z dziąseł, bólu i skuteczności czyszczenia.

Izolację mikroorganizmów przeprowadzono wg metody opisanej w pracach Wetzela i wsp. [19] oraz Nies i wsp. [20]. Główki szczoteczek umieszczono w niewielkich pojemnikach szklanych i zalano 10 ml płynu Sputasol (Oxoid, Wlk. Brytania), zapieczętowano folią Parafilm i przepłukiwano przez 15 minut w temp. 25°C z użyciem ultradźwięków. Następnie 1 ml uzyskanego roztworu wirowano przy 13 000 obr./min przez 10 minut, 800 µl supernatantu odlewano, zaś pozostałe 200 µl wymieszano we wstrząsarce. W celu wybiórczego wykrycia S. mutans i pałeczek Lactobacilli użyto testu CRT-bacteria (Ivoclar Vivadent, Liechtenstein), zawierającego dwudzielną płytkę z pożywkami agarowymi Mitis Salivarius i Rogosa; na każdą pożywkę naniesiono 20 µl roztworu. Kolejne 20 µl posiano na agar Sabouraud medium do hodowli drożdżaków. Po 72 godzinach inkubacji w 36°C doświadczony laborant medyczny dokonał obliczenia CFU w każdej hodowli.

Statystyka 

Badanie zaprojektowano we współpracy z Instytutem Informatyki Medycznej Uniwersytetu w Giessen. Badanym przydzielono określone szczoteczki do zębów za pomocą listy randomizacyjnej. Ponieważ nie można było zakładać normalnego rozkładu wartości, zastosowano metody nieparametryczne (test mediany i test Wilcoxona). Stąd rozkład parametrów został opisany za pomocą minimum, maksimum, mediany oraz pierwszych i trzecich kwartyli. Aby umożliwić lepszą porównywalność z danymi z piśmiennictwa, obliczono też wartości średnie i odchylenia standardowe. Za próg znamienności statystycznej przyjęto p < 0,05. Możliwą interakcję między modelem szczoteczki do zębów a stosowaniem aparatu wielozamkowego oceniono za pomocą H-testu i regresji logistycznej.

Wyniki

Po 14 dniach badanie ukończyło 87 osób (26 płci męskiej i 61 płci żeńskiej), co daje odsetek wypadnięć z badania równy 13%. Powody wypadnięcia podano w tab. 2. Tym samym analizę mikrobiologiczną przeprowadzono w przypadku 87 szczoteczek, w tym elmex® od 47 (23 MB, 24 nMB), a meridol® od 40 badanych (20 MB, 20 nMB) (tab. 3).

Zachorowania w tym czasie zgłosiło 18 badanych, w tych przypadkach użyte leki nie kolidowały z kryteriami włączenia. Wpływ przemijających ograniczeń zdrowotnych na wyniki badań nie mógł zostać potwierdzony (p = 0,3190). Nie stwierdzono różnic pomiędzy płciami w zakresie bakteryjnej kolonizacji szczoteczek (p = 0,5421). W sumie 84% szczoteczek do zębów wykazywało kolonizację S. mutans, nie znaleziono natomiast różnicy pomiędzy dwoma typami włosia (p = 0,6655). Natomiast u badanych z aparatami MB stwierdzano znamiennie większą liczebność bakterii niż u osób bez MB, niezależnie od typu szczoteczki (p = 0,0003) (rys. 1).

Najwyższy odsetek skolonizowanych szczoteczek (96%) stwierdzono w grupie MBe, najniższy (70%) w grupie nMBm (tab. 4). Mediana liczebności bakterii wynosiła odpowiednio: w grupach bez MB 200 (nMBm) i 300 (nMBe) CFU, w grupach z MB 700 CFU (MBm i MBe) (tab. 5 i rys. 2). Wydaje się więc, że aparaty stałe wielozamkowe wydatnie sprzyjają retencji mikroorganizmów na ręcznych szczoteczkach do zębów W zakresie wartości średnich największą różnicę znaleziono między nMBe (400 CFU) i MBe (2322 CFU) (rys. 2). Wzrost pałeczek Lactobacilli został stwierdzony zaledwie na 4 szczoteczkach, a drożdżaków nie wykryto na żadnej. Stąd nie była możliwa analiza statystyczna dla tych dwóch mikroorganizmów. Badani z aparatami stałymi zgłaszali zwiększoną tendencję do krwawienia z dziąseł (p = 0,0065), które nie wydawało się mieć związku z rodzajem używanej szczoteczki do zębów (p = 0,6018). Percepcja bólu nie wykazywała związku ani z posiadaniem aparatu ortodontycznego (p = 0,6544), ani z rodzajem włosia szczoteczki (p = 0,8639) i podobnie było w przypadku percepcji skuteczności czyszczenia zębów (p = 0,3036 i p = 0,6975) (rys. 3) we wszystkich grupach.

Dyskusja

Celem badania była ocena stopnia, w jakim mikroorganizmy kariogenne przywierają do dwóch ręcznych szczoteczek do zębów różniących się typem włosia oraz analiza wpływu aparatu stałego wielozamkowego na retencję drobnoustrojów. Pomimo różnego środowiska i różnego wieku badanych grupy wydają się porównywalne pod względem zwyczajów związanych z higieną jamy ustnej. Większa świadomość potrzeby profilaktyki jamy ustnej, jakiej można było oczekiwać od studentów stomatologii, nie została potwierdzona w poprzednich badaniach [21]. Z drugiej strony można również oczekiwać, że pacjenci ortodontyczni mają silniejszą motywację do przestrzegania higieny jamy ustnej, co implikuje większą częstotliwość czyszczenia zębów i stąd większą ilość osadu na szczoteczkach do zębów. Niestety, nie jest możliwe zagwarantowanie identycznego wzorca czyszczenia zębów u wszystkich pacjentów, z czego wynika pewien stopień niepewności co do tego, czy zwyczaje związane z higieną jamy ustnej są porównywalne w poszczególnych grupach i między grupami. Ponieważ kryteria włączenia wymagały uzębienia stałego zdrowego albo skutecznie leczonego zachowawczo, można przyjąć, że u wszystkich badanych występowały podobne warunki mikrobiologiczne, jeśli chodzi o obecność drobnoustrojów kariogennych, a grupy różniły się tylko obecnością aparatu MB [22, 23]. Dystrybucja płci nie była homogenna, co nie wydaje się niezwykłe, gdy mamy na uwadze, że zarówno zapotrzebowanie na leczenie ortodontyczne jest większe u płci żeńskiej, jak też przeważa ona wśród studentów stomatologii [24, 25]. Ponieważ nie wykazano różnicy między płciami pod względem kolonizacji bakteryjnej szczoteczek, potencjalny wpływ tego czynnika wydaje się nie mieć znaczenia.

Kolonizację S. mutans wykryto w 84% szczoteczek, ujawniając największą rozbieżność między grupami MBe (96%) i nMBm (70%). Rodzaj włosia wydawał się nie mieć żadnego wpływu na liczebność drobnoustrojów pozostających na główce szczoteczki. Jednakże ewidentna była znamienna różnica w rozmiarze kontaminacji bakteryjnej pomiędzy szczoteczkami pacjentów z MB i bez MB, wskazując, że szczoteczki używane przez pacjentów ortodontycznych z aparatami stałymi wykazują tendencję do większego zasiedlenia mikroorganizmami.

Porównanie obecnych wyników z wcześniejszymi danymi z literatury okazało się trudne z powodu różnych metod i różnych projektów poszczególnych badań. Do tej pory wszystkie badania mikrobiologiczne szczoteczek do zębów były przeprowadzane in vitro albo in vivo u osób bez MB, tak więc do porównania nadają się tylko wyniki liczebności mikroorganizmów w grupach nMB. Jedynie dwóch autorów podaje liczebność S. mutans na główkę szczoteczki [23, 26]. Po jednym użyciu nowych szczoteczek do zębów przez pacjentów z chorobami przyzębia Quirynen i wsp. [26] wyizolowali z nich 2 × 10⁶ CFU, podczas gdy stosowanie pasty do zębów zredukowało tę liczbę do 1,8 x 10³ CFU, co jest zgodne z liczebnością S. mutans w naszym badaniu.

Dalszym wytłumaczeniem stosunkowo niskiej liczebności S. mutans może być obniżenie liczby drobnoustrojów wskutek wysychania szczoteczek pomiędzy kolejnymi użyciami. Rozmiary tego zjawiska mogą się różnić: po 8 godzinach suszenia na powietrzu Spolidorio i wsp. [27] nie zdołali wykryć obecności żadnych S. mutans, podczas gdy Svanberg [28] znajdował takie same bakterie nawet po 24 godzinach w ilości do 10⁴ CFU. W naszym badaniu, aby nie dopuścić do obniżenia liczby drobnoustrojów z powodu wysuszenia szczoteczek po ostatnim użyciu, badani otrzymali uszczelniane plastikowe woreczki, zatem szczoteczki były zbierane w warunkach standaryzowanych.

Wetzel i wsp. [19] porównywali różne techniki mocowania włosia i powiązali zwykły model wielopęczkowy ze zwiększoną retencją drobnoustrojów, co pozostaje w zgodzie ze stwierdzeniem Glassa [29], iż kontaminacja bakteryjna może być mniejsza w przypadku zredukowania liczby włókien w pęczku i liczby pęczków na główce szczoteczki. Mimo tego nie stwierdziliśmy, by szczoteczka meridol®, mająca pęczki gęściej skupione niż szczoteczka elmex®, była od niej w tym względzie gorsza. Przeciwnie, szczoteczka elmex® wykazywała nawet tendencję do niższej jakości mikrobiologicznej. I znów może to być kwestią pasty do zębów, ponieważ na szczoteczkach z gęstym i delikatnym włosiem, takich jak meridol®, może osadzać się nie tylko więcej bakterii lecz także więcej pasty do zębów [30], która utrzymuje efekt antybakteryjny między włoskami – i takie zjawisko mogło doprowadzić do wyrównania różnic pomiędzy dwoma rodzajami szczoteczek do zębów użytych w naszym badaniu.

Retrospektywnie wydaje się, że pomocne byłoby ocenienie w wyjściowym punkcie badania próbek śliny. Jak podają Jordan i LeBlanc [31], płytka nazębna i próbki śliny korelują pod względem liczby i typu mikroorganizmów. Gdyby u badanego na przykład wykazano niską zawartość S. mutans w ślinie, nie byłoby szczególnie zdumiewające odkrycie niewielkiej liczby drobnoustrojów na jego szczoteczce do zębów. Jednakże projekt niniejszego randomizowanego badania zapewniał homogenny rozkład badanych z różnymi rodzajami i ilościami drobnoustrojów w jamie ustnej, tak więc wyjściowa ocena nie wydawała się niezbędna.

Jedynie 5% szczoteczek do zębów było skolonizowanych pałeczkami z rodzaju Lactobacilli, wszystkie w grupie z MBe, jednak niski odsetek nie pozwalał na analizę statystyczną. Tak rzadka obecność tych bakterii jest zaskakująca, biorąc pod uwagę fakt, że wg piśmiennictwa podczas leczenia ortodontycznego aparatem stałym MB liczebność Lactobacilli znacząco wzrasta [32], co wydaje się być związane głównie z retencją bakterii w wielu miejscach, której sprzyja tego rodzaju aparat [33]. Nies i wsp. [20] badali kontaminację bakteryjną 70 szczoteczek do zębów, stwierdzając stałą kolonizację Lactobacilli. Ponieważ posługiwaliśmy się taką samą metodą, częstsza izolacja Lactobacilli w ich materiale mogła być spowodowana doborem pacjentów, którymi były dzieci z próchniczymi zębami, podczas gdy u nas próchnica była kryterium wykluczającym.

Drożdży z rodzaju Candida nie wyhodowano z żadnej z naszych próbek, choć określa się, że przeciętne występowanie C. albicans w jamie ustnej waha się od 25% do 75% [34]. Około 20% pacjentów leczonych z zastosowaniem aparatu MB zostaje nosicielami Candida, co prawdopodobnie jest wypadkową stosowania aparatu ortodontycznego, zjadliwości drożdżaków i właściwości osobniczych gospodarza [3, 34]. Kilku autorów doniosło o wyizolowywaniu C. albicans ze szczoteczek do zębów [12, 20] i podkreślało ich zdolność kolonizowania [35], podczas gdy inni, podobnie jak my, spotkali się z bardzo małą liczbą CFU, jeśli w ogóle je stwierdzali [11]. Jak wspomniano, ocena mikrobiologiczna w punkcie wyjścia mogła być dla nas korzystna w aspekcie wyjaśnienia braku C. albicans w główkach używanych szczoteczek.

W celu oceny indywidualnej percepcji zjawisk, takich jak komfort czyszczenia, krwawienie z dziąseł i skuteczność czyszcząca szczoteczek, posłużono się kwestionariuszem VAS, który został uznany za lepszy od ustnego wywiadu, jeśli chodzi o ocenę osobistych odczuć [36]. Tą metodą nie stwierdzono, by którykolwiek rodzaj włosia albo obecność aparatu MB wpływały na doznawanie bólu podczas czyszczenia zębów. Również postrzegana przez badanych skuteczność czyszczenia nie wykazywała korelacji z żadnym z tych czynników. Natomiast krwawienie dające się zaobserwować podczas czyszczenia wykazywało związek z obecnością aparatu stałego, ale nie z rodzajem używanej szczoteczki. Rodzaj szczoteczki do zębów, jaki byłby najlepszy dla pacjentów podczas leczenia ortodontycznego, budzi w piśmiennictwie kontrowersje. Elektryczne szczoteczki do zębów są często porównywane z ręcznymi, ale ogólnie nie są uważane za zdecydowanie lepsze, choć mogą sprzyjać dokładniejszemu czyszczeniu obszarów stycznych i zmniejszać tendencję do krwawienia z dziąseł w tych okolicach [6, 7]. Zwiększona tendencja do krwawień podczas czyszczenia zębów u pacjentów z MB wykazuje zbieżność z obrazem klinicznym: mimo że wzrasta przepływ śliny i pH w jamie ustnej, co przeciwdziała rozwojowi próchnicy, zapalenie dziąseł bywa częste i niejednokrotnie trudno mu zapobiec.

Jako że odczucia związane z używaniem szczoteczek do zębów zależą od ich modelu i od konsystencji włosia [37], szczoteczka meridol® ma duże szanse, by wywoływać odczucia miękkości i komfortu, choć nasi badani nie zgłaszali różnic w skuteczności czyszczącej obu szczoteczek. Ponadto delikatnym stożkowatym włóknom przypisuje się lepszą skuteczność czyszczenia obszarów przydziąsłowych i stycznych [8], co wydaje się korelować z giętkością włókien, które mogą łatwo uzyskać dostęp do obszarów wokół zamków i pod łukiem aparatu. Powinno to zostać poddane ocenie w dalszych badaniach.

Wnioski

Ponieważ szczoteczki do zębów pacjentów z aparatami stałymi MB, niezależnie od rodzaju włosia, wykazują większy ładunek bakteryjny niż szczoteczki pacjentów bez MB, podczas leczenia aparatem MB może być wskazana częstsza wymiana szczoteczek do zębów.

Z powodu braku różnic pomiędzy dwoma rodzajami włosia rekomendacja co do rodzaju szczoteczki do zębów powinna uwzględniać osobiste preferencje pacjentów, można bowiem przyjąć, iż używają oni szczoteczki tym intensywniej, im przyjemniejsze jest dla nich szczotkowanie.

Konflikt interesów

Autorzy oświadczają, iż nie zachodzi żaden konflikt interesów.

Udział autorów

J.E. zebrała próbki, dokonała analizy i interpretacji danych oraz sporządziła wstępną wersję pracy. J.B. uczestniczyła w projektowaniu i koordynacji badania, dokonała korekty pracy. S.R. uczestniczyła w projektowaniu badania i sporządziła ostateczną wersję do druku. Wszyscy autorzy przeczytali i zatwierdzili ostateczną wersję.

Tłumaczenie:

lek. med. Dorota Tukaj

„Head & Face Medicine” 2014, 10:43

Piśmiennictwo:

1. Glasl B., Ludwig B., Schopf P.: Prevalence and development of KIG-relevant symptoms in primary school students from Frankfurt am Main. „J Orofac Orthop” 2006, 67:414-423.

2. Arslan S.G., Akpolat N., Kama J.D. i wsp.: One-year follow-up of the effect of fixed orthodontic treatment on colonization by oral Candida. „J Oral Pathol Med” 2008, 37:26-29.

3. Hägg U., Kaveewatcharanont P., Samaranayake Y.H., Samaranayake L.P.: The effect of fixed orthodontic appliances on the oral carriage of Candida species and Enterobacteriaceae. „Eur J Orthod” 2004, 26:623-629.

4. Petti S., Barbato E., Simonetti D´Arca A.: Effect of orthodontic therapy with fixed and removable appliances on oral microbiota: a six-month longitudinal study. „New Microbiol” 1997, 20:55-62.

5. Faltermeier A., Bürgers R., Rosentritt M.: Bacterial adhesion of Streptococcus mutans to esthetic bracket materials. „Am J Orthod Dentofacial Orthop” 2008, 133:99-103.

6. Thienpont V., Dermaut L.R., van Maele G.: Comparative study of 2 electric and 2 manual toothbrushes in patients with fixed orthodontic appliances. „Am J Orthod Dentofacial Orthop” 2001, 120:353-360.

7. Hickman J., Millett D.T., Sander L. i wsp.: Powered vs manual tooth brushing in fixed appliance patients: a short term randomized clinical trial. „Angle Orthod” 2002, 72:135-140.

8. Barnes C.M., Covey D.A., Shi X., Yankell S.L.: Laboratory evaluations of a bi-level, extremely tapered bristled toothbrush and a conventional uniform bristled toothbrush. „Am J Dent” 2009, 22:84-88.

9. Yankell S.L., Shi X., Emling R.C.: Laboratory evaluations of two toothbrushes for removal of artificial plaque above, around and below the gingival margin. „J Clin Dent” 2003, 14:19-22.

10. Dörfer C.E., von Bethlenfalvy E.R., Kugel B., Pioch T.: Cleaning efficacy of a manual toothbrush with tapered filaments. „Oral Health Prev Dent” 2003, 1:111-118.

11. Verran J., Leahy-Gilmartin A.A.: Investigations into the microbial contamination of toothbrushes. „Microbios” 1996, 85:231-238.

12. Noga K., Lange D.E., Alai-Omid W.: Mykologische Untersuchungen an Zahnbürsten. „Dtsch Zahnärztl” Z 1976, 31:396-398.

13. Glass R.T., Jensen H.G.: More on the contaminated toothbrush: the viral story. „Quintessence Int” 1988, 19:713-716.

14. Aas J.A., Griffen A.L., Dardis S.R. i wsp.: Bacteria of dental caries in primary and permanent teeth in children and young adults. „J Clin Microbiol” 2008, 46:1407-1417.

15. Fitzgerald R.J., Keyes P.H.: Demonstration of the etiologic role of streptococci in experimental caries in the hamster. „J Am Dent Assoc” 1960, 61:9-19.

16. Badet C., Thebaud N.B.: Ecology of lactobacilli in the oral cavity: a review of literature. „Open Microbiol J” 2008, 2:38-48.

17. Hossain H., Ansari F., Schulz-Weidner N. i wsp.: Clonal identity of Candida albicans in the oral cavity and the gastrointestinal tract of pre-school children. „Oral Microbiol Immunol” 2003, 18:302-308.

18. Pancherz H., Mühlich D.P.: Entwicklung von Karies bei kieferorthopädischer Behandlung mit festsitzenden Apparaturen – Ein Vergleich von Zähnen mit und ohne Kariesvorschädigungen. Kieferorthop 1997, 11:139-144.

19. Wetzel W.E., Schaumburg C., Ansari F. i wsp.: Microbial contamination of toothbrushes with different principles of filament anchoring. „J Am Dent Assoc” 2005, 136:758-765.

20. Nies S.M., Kröger T., Ansari F. i wsp.: Keimbesiedlung an Zahnbürsten mit unterschiedlichen Borstenbündelbesteckungen. „Oralprohylaxe Kinderzahnheilkd” 2008, 30:54-60.

21. Lang N.P., Cumming B.R., Löe H.A.: Oral hygiene and gingival health in Danish dental students and faculty. „Community Dent Oral Epidemiol” 1977, 5:237-242.

22. Percival R.S., Challacombe S.J., Marsh P.D.: Age-related microbiological changes in the salivary and plaque microflora of healthy adults. „J Med Microbiol” 1991, 35:5-11.

23. Kozai K., Iwai T., Miura K.: Residual contamination of toothbrushes by microorganisms.„ASDC J Dent Child” 1989, 56:201-204.

24. Krey K.F., Hirsch C.: Frequency of orthodontic treatment in German children and adolescents: influence of age, gender, and socio-economic status. „Eur J Orthod” 2012, 34:152-157.

25. Wheeler T.T., McGorray S.P. i wsp.: Orthodontic treatment demand and need in third and fourth grade schoolchildren. „Am J Orthod Dentofacial Orthop” 1994, 106:22-33.

26. Quirynen M., De Soete M., Pauwels M. i wsp.: Bacterial survival rate on tooth- and interdental brushes in relation to the use of toothpaste. „J Clin Periodontol” 2001, 28:1106-1114.

27. Spolidorio D.M., Goto E., Negrini T. de C., Spolidorio L.C.:
Viability of Streptococcus mutans on transparent and opaque toothbrushes. „J Dent Hyg” 2003, 77:114-117.

28. Svanberg M.: Contamination of toothpaste and toothbrush by Streptococcus mutans. „Scand J Dent Res” 1978, 86:412-414.

29. Glass R.T.: Toothbrush types and retention of microorganisms: how to choose a biologically sound toothbrush. „J Okla Dent Assoc” 1992, 82:26-28.

30. Dyer D., Addy M., Newcombe R.G.: Studies in vitro of abrasion by different manual toothbrush heads and a standard toothpaste. „J Clin Periodontol” 2000, 27:99-103.

31. Jordan C., LeBlanc D.J.: Influences of orthodontic appliances on oral populations of mutans streptococci. „Oral Microbiol Immunol” 2002, 17:65-71.

32. Peros K., Mestrovic S., Anic-Milosevic S., Slaj M.: Salivary microbial and nonmicrobial parameters in children with fixed orthodontic appliances. „Angle Orthod” 2011, 81:901-906.

33. Kupietzky A., Majumdar A.K., Shey Z. i wsp.: Colony forming unit levels of salivary Lactobacilli and Streptococcus mutans in orthodontic patients. „J Clin Pediatr Dent” 2005, 30:51-53.

34. Hibino K., Wong R.W., Hägg U., Samaranayake L.P.: The effects of orthodontic appliances on Candida in the human mouth. „Int J Paediatr Dent” 2009, 19:301-308.

35. Bunetel L., Tricot-Doleux S., Agnani G., Bonnaure-Mallet M.: In vitro evaluation of the retention of three species of pathogenic microorganisms by three different types of toothbrush. „Oral Microbiol Immunol” 2000, 15:313-316.

36. Huskisson E.C.: Measurement of pain. „Lancet” 1974, 2:1127-31.

37. Golding P.S.: The development of the toothbrush. Part 2. The modern toothbrush. „Dent Health” 1982, 21:10-15.

Autorzy:
Johanna Eichenauer
Prywatna praktyka ortodontyczna w Bad Nauheim (Niemcy)
Julia von Bremen, Sabine Ruf
Klinika Ortodoncji, Uniwersytet im. Justusa Liebiga w Giessen (Niemcy)

Zdjęcie:

Shutterstock

Słowa kluczowe:
kontaminacja bakteryjna, model szczoteczki do zębów, leczenie aparatem ortodontycznym wielozamkowym.

Streszczenie:
Celem badania była ocena retencji drobnoustrojów kariogennych na dwóch różnych ręcznych szczoteczkach do zębów (konwencjonalnej i z włókien stożkowych) i ocena wpływu stosowania aparatu ortodontycznego wielozamkowego (multibracket appliance – MB) na kontaminację bakteryjną główki szczoteczki (…) Podczas leczenia aparatami ortodontycznymi MB szczoteczki do zębów ulegają większej kontaminacji S. mutans, niezależnie od modelu włosia. Toteż u pacjentów leczonych w ten sposób częstsza wymiana szczoteczek do zębów powinna być zalecana.