Mikroskop w stomatologii

Mikroskopia zabiegowa w ciągu ostatnich lat zmieniła oblicze stomatologii. Jeszcze dekadę temu mikroskop zabiegowy był traktowany jako narzędzie jeśli nawet nie egzotyczne, to co najmniej ekstrawaganckie. Jednakże pionierzy sztuki pracy w powiększeniu, determinowani ambicją i przede wszystkim efektem tego, co zaobserwowali w okularach mikroskopu, usilnie popularyzowali w środowisku nowy sposób wykonywania zabiegów. Owocem między innymi tych działań jest uznane w wielu gabinetach stomatologicznych za standardowe, leczenie w powiększeniu. 

ZALETY MIKROSKOPU

Powiększenie, czyli „widzę”

Definicja określająca jakikolwiek mikroskop optyczny ściśle odnosi się do głównej cechy tego typu urządzeń, jaką jest uzyskiwanie powiększenia obserwowanego obiektu. Mikroskop stosowany w stomatologii pozwala na obserwację operowanego pola zabiegowego powiększonego nawet 20x w stosunku do rzeczywistego (graniczne powiększenie umożliwiające efektywne wykonywanie zabiegów). Skutkiem tego jest możliwość przeprowadzania dowolnego zabiegu stomatologicznego z bardzo dużą dokładnością, przy jednoczesnej obsłudze szczegółów pola zabiegowego niewidocznych gołym okiem. Dzięki temu właściwie wykonany zabieg w powiększeniu cechuje się wysoką skutecznością.

Dziedziną stomatologii, dla której pierwotnie mikroskop zabiegowy był przeznaczony, jest endodoncja.

Dzięki zastosowaniu powiększenia można z wysoką efektywnością wykonywać wiele zabiegów, które bez uzbrojonego oka wydają się być niemożliwe bądź utrudnione, np.

• odnajdywanie ujść kanałów korzeniowych,

• ustalanie obecności i lokalizowanie kanałów dodatkowych,

• opracowywanie cieśni kanałów korzeniowych,

• wypełnianie kanałów korzeniowych,

• kontrola czystości opracowania kanałów,

• zaopatrzenie perforacji dna komory i/lub korzenia.

Mikroskop jest z powodzeniem wykorzystywany także w pozostałych dziedzinach stomatologii:

• stomatologii zachowawczej (m.in. wykonywanie wypełnień, mikroopracowywanie ubytków próchnicowych),

• protetyce (m.in. opracowywanie korzeni pod wkłady, mikropreparacje pod licówki, kontrola szczelności uzupełnień),

• chirurgii (m.in. możliwość stosowania mikronarzędzi i cienkich szwów, dokładna kontrola i diagnostyka tkanek objętych zabiegiem),

• diagnostyce (m.in. uwidacznianie nieszczelności istniejących wypełnień, ognisk próchnicy początkowej, zmian chorobowych, mikropęknięć szkliwa),

• higienizacji (np. skaling, dokładność wykonywania zabiegów).

Dokładność widzenia w powiększeniu jest na tyle atrakcyjna, iż część lekarzy praktykujących przyznaje się do niechęci wykonywania zabiegów bez wykorzystywania mikroskopu. Taka sytuacja jest powodowana faktem słabej widoczności szczegółów pola zabiegowego obserwowanego gołym okiem, która nie pozwala na wykonywanie bardzo dokładnych operacji. Mikroskop zmienia tę sytuację.

Ergonomia, czyli mikroskop na zdrowie

Mikroskop stomatologiczny jest prawie doskonałym narzędziem, wymuszającym ergonomiczną pozycję pracy lekarza stomatologa. Duża część chorób zawodowych dotykających dentystów jest związana z wadami postawy oraz zwyrodnieniami kręgosłupa (włącznie z układem mięśniowym). Wynika to z nieprzestrzegania zasad ergonomii pracy. Mikroskop z racji charakteru wykonywanych zabiegów odpowiednio wpisuje się w układ pracy z pacjentem leżącym. Lekarz siedzący najczęściej za zagłówkiem fotela na godzinie 12 w stosunku do unitu, może w komfortowy, ergonomiczny sposób obsługiwać pole zabiegowe. Nowoczesne rozwiązania optyczne oferowane przez producentów mikroskopów pozwalają obserwować obraz w okularach mikroskopu nawet bez pochylania głowy (prosty odcinek szyjny kręgosłupa). Dodatkowo ergonomiczna praca z mikroskopem uwzględnia zaangażowanie w zabiegi asysty, co w znacznym stopniu ułatwia wykonywanie operacji i zwiększa efektywność pracy.

Archiwizacja, czyli zapamiętywanie i prezentacja zabiegów

Nowoczesne gabinety stomatologiczne często korzystają z komputerowych systemów obsługi praktyki medycznej. Elektroniczne karty pacjentów, terminy wizyt, opisy przypadków etc. Okazuje się, iż we współczesnym, zinformatyzowanym świecie praktyki stomatologicznej jest również miejsce dla mikroskopu zabiegowego. Wystarczy wyposażyć go w specjalną przystawkę optyczną, potocznie zwaną torem wizyjnym, i urządzenie zyskuje nowe możliwości. Mikroskop jest multimedializowany poprzez współpracujące z torami wizyjnymi specjalne kamery sensorowe bądź ogólnie dostępne lustrzanki cyfrowe lub kompaktowe aparaty cyfrowe z wymienną optyką (obecnie najpopularniejsze rozwiązania).

Podłączony do mikroskopu tor wizyjny oznacza możliwość wykonywania zdjęć przypadków, filmów z zabiegów oraz przekazywania obrazu z pola zabiegowego w czasie rzeczywistym, np. na monitor LCD zamocowany przy unicie. Dzięki tego typu rozwiązaniom lekarz może dołączać odpowiednie zdjęcia do karty pacjenta, dokumentując w ten sposób przebieg leczenia, oraz np. opracowywać i omawiać z pacjentem plan leczenia. Gotowy materiał zdjęciowy i wideo można również wykorzystywać podczas prezentacji bądź publikacji naukowych, a sam zabieg prezentować na żywo np. do wspomagania współpracy z asystą.

Wizerunek, czyli marketing

Mikroskop w gabinecie może świadczyć również o profesjonalizmie oraz rzetelności praktyki, w której jest używany. Często fakt ten jest wykorzystywany przez właścicieli i managerów gabinetów stomatologicznych w celach marketingowych, gdzie leczenie w powiększeniu jest nie tylko uwzględniane w ofercie, lecz również stanowi część promocji danej praktyki.

Podsumowanie

Mikroskopia stomatologiczna jest swego rodzaju filozofią pracy. Choć potrzeba czasu i treningu do osiągnięcia poziomu intuicyjnej pracy w powiększeniu, to wejście lekarza w mikroświat jest fascynujące i oferuje nowe możliwości leczenia. Galileusz (1564-1642), m.in. astronom i propagator urządzeń optycznych swoich czasów, powiedział „Może z czasem zobaczymy rzeczy, których jak dotąd nie możemy sobie wyobrazić”. Obecnie mikroskop stomatologiczny urzeczywistnia słowa wielkiego naukowca wypowiedziane kilkaset lat temu.

Autor:
Cyprian Seliga