Naprawa uzupełnień protetycznych materiałem kompozytowym – alternatywa w postępowaniu klinicznym

Naprawa uzupełnień protetycznych materiałem kompozytowym jest istotną alternatywą w postępowaniu klinicznym. Ilość naprawionych uzupełnień protetycznych ma bowiem znaczący wpływ na wydłużenie czasu przetrwania całkowitej liczby wykonanych uzupełnień. W codziennej praktyce klinicznej wielokrotnie obserwujemy uzupełnienia, które pomimo uszkodzenia czy widocznych niedoskonałości estetycznych mają szansę na wieloletnie przetrwanie. Stomatologia współczesna odchodzi od bezwzględnej konieczności wymiany takich uzupełnień i dopuszcza opcję naprawy uszkodzonego uzupełnienia protetycznego.

Jedną z najchętniej stosowanych metod odbudowy w stomatologii odtwórczej jest protetyka oparta na konstrukcji metalowej licowanej porcelaną. Technika napalania porcelany na podbudowie metalowej w wykonaniu koron i mostów jest powszechnie stosowana od wielu lat w związku z jej dobrą charakterystyką wytrzymałościową i ekonomiczną. Uszkodzenia licówki ceramicznej polegają¬ce na jej odłamaniu od podbudowy metalowej zdarzają się rzadko i są związane z problemami laboratoryjnymi bądź klinicznymi. Ciekawych informacji dostarczają badania, jakie przeprowadził Leempoel wraz ze współpracownikami, które oceniały prawdopodobieństwo wystąpienia uszkodzenia wykonanych mostów na poziomie 5-8% w ciągu pierwszych pięciu lat ich użytkowania [1]. Większość autorów podaje odsetek uszkodzeń koron i mostów pomiędzy 2% a 4% w zależności od czasu obserwacji [2, 3].

Publikowany artykuł prezentuje przypadek kliniczny naprawy mostów akrylowych na podbudowie ze złota oraz prezentuje stanowisko dotyczące wskazań do wykonania takiego zabiegu.

Kazuistyka

Do gabinetu autora zgłosił się pacjent A.N., lat 45, z powodu utraty estetyki uzupełnień protetycznych wykonanych dwadzieścia lat wcześniej. Pacjent wypełnił szczegółową ankietę, która wykazała brak dolegliwości ze strony układów i narządów. Wywiad ogólny potwierdził rozszczep wargi zaopatrzony chirurgicznie w dzieciństwie.

Badanie kliniczne i radiologiczne pacjenta (fot. 1-4):

• zaburzenie estetyki uzupełnień protetycznych, brak zębów 12 i 22 odbudowanych mostem akrylowym na podbudowie ze złota. Mosty jednobrzeżne zostały oparte na filarach 13 i 23, nie stwierdzono ruchomości patologicznej;
• obecność kamienia nazębnego i osadu;
• obecność ubytków próchnicowych ( próchnica wtórna i pierwotna);
• liczne wypełnienia kompozytowe w pozostałym uzębieniu;
• brak zębów 36, 37 i 46;
• ząb 26 z materiałem kontrastowym w kanale podniebiennym wymagający powtórnego leczenia endodontycznego.

Ustalono przeprowadzenie sanacji jamy ustnej poprzedzającej naprawę istniejących uzupełnień protetycznych.

Kliniczne etapy przeprowadzenia naprawy mostów 13-0 oraz 0-23

Oczyszczono powierzchnię zębów przednich górnych pastą i szczoteczką, następnie założono płynny koferdam (OptiDam Green, Ultradent) w celu ochrony girlandy dziąsłowej. Usunięto licowanie akrylowe, pracując powoli z przerwami i w powiększeniu (lupy Keeler 3,0 x). Dokładnie oczyszczono powierzchnię podbudowy mostu. W celu poprawy retencji odbudowy wykorzystano występujące w podbudowie małe szczeliny, stanowiące retencję mechaniczną dla wykonanego wiele lat wcześniej licowania akrylowego. Na oczyszczoną powierzchnię stopu złota zaaplikowano buforowany kwas fluorowodorowy w żelu (Porcelain-Etch, Ultradent), a następnie starannie go wypłukano i osuszono. Na osuszone powierzchnie podbudowy złotej dwukrotnie nałożono silan, a po jego odparowaniu – primer i adhesive (Optibond FL, Kerr). Po naświetleniu lampą złożono warstwowo opaker (Opaquer LC, Voco), rozprowadzając go na całej powierzchni podbudowy.

Licówki mostu wymodelowano materiałem kompozytowym, który nakładano techniką warstwową: zębinę uniwersalną Enamel plus HRi UD3 (Micerium) oraz materiał szkliwny Enamel plus HRi UE1 (Micerium). Nanoszono, a następnie utwardzano przez 40 s warstwy, trzymając końcówkę lampy bardzo blisko odbudowy. W trakcie wykonywania odbudowy powierzchni wargowej uwzględniano fakt, że za barwę zęba odpowiada warstwa zębinowa, a szkliwo w zależności od swej grubości modyfikuje tę barwę [4]. Stosowano więc jeden kolor zębinowy i różną grubość warstwy szkliwnej w celu modyfikacji podstawowego koloru [5].

W trakcie modelowania oceniano uzyskiwany kolor korony względem tkanek zęba i koloru zębów sąsiednich, mając na uwadze fakt, iż o ostatecznym sukcesie leczenia estetycznego decydują wzajemne proporcje poszczególnych warstw. Ich grubość jest różna w zależności od obszaru odbudowywanej korony zęba [6, 7, 8]. Ostateczne polerowanie odbudowy przeprowadzono z użyciem zestawu Enamel Shiny (Micerium). W skład tego zestawu wchodzą pasty diamentowe A i B nakładane szczoteczkami z włosia koziego oraz pasta C na bazie tlenku glinu nanoszona na odbudowę z użyciem koła filcowego. Efekt estetyczny i funkcjonalny odbudowy estetycznej licówek mostów oceniono jako bardzo dobry.

Opisany przypadek kliniczny pokazuje wyraźnie, że zastosowanie odpowiednich materiałów włącznie z opakerem, umożliwiającym przykrycie podbudowy złotej, zapewnia doskonały wynik estetyczny i doprowadziło do uzyskania doskonałego, kosmetycznego efektu leczenia (fot. 5-9).

Dyskusja

W przedstawionej sytuacji klinicznej brano pod uwagę dwie możliwości terapeutyczne: wykonanie nowych mostów lub naprawę istniejących. Ze względu na poniżej przedstawione argumenty zrezygnowano z pierwszej opcji leczenia. O naprawie istniejących uzupełnień protetycznych zdecydowano w związku z uwzględnieniem następujących wskazań:

• dobre osadzenie zębów filarowych 13 i 23;
• długą, wolną od powikłań historię użytkowania mostów;
• wyraźną, niekorzystną proporcję koron zębów 11 i 21 w stosunku do korzenia, bliską 1:1 uniemożliwiającą dobrą prognozę długoterminową dla mostu dwubrzeżnego.

Do podjęcia decyzji o naprawie wynikającej ze wskazań elektywnych (niewynikających ze wskazań medycznych, lecz estetycznych) skłoniła również analiza ryzyka związanego z obciążeniem nową, z pewnością cięższą konstrukcją odbudowy. Wybrano naprawę, aby dodatkowo nie wpływać na okolicę poddaną terapii związanej z zaopatrzeniem chirurgicznym rozszczepu wargi i stabilnej, choć nieidealnej sytuacji dziąsła brzeżnego.

Piśmiennictwo:

1. Leempoel P., Kayser A., Van Rossum G., De Haan A.: The survival rate of bridges. A study of 1674 bridges in 40 Dutch general practices. „J. Oral Rehabil.”, 1995, 22, 5, 327-330.

2. Özcan M.: Fracture reasons in ceramic-fused-to-metal restorations. „J. Oral Rehabil.”, 2003, 30, 265-269.

3. Palmqvist S.: Artificial crowns and fixed partial dentures 18 to 23 years after placement. „Int. J. Prosthodont.”, 1993, 6, 3, 279-285.

4. Vanini L.: Light and colour in anterior composite restorations. „Pract Periodontics Aesthet Dent” 1996; 8:673-682.

5. Duarte S. Jr., Perdigao J., Lopes M.: Composite resin restorations; natural aesthetis and dynamics of light. „Pract Periodontics Aesthet Dent” 2003;15: 657-664.

6. Fahl N. Jr.: A polychromatic composite layering approach for solving a complex Class IV/lass IV/lass IV/direct veneer/ diastema combination: Part II. „Pract Proced Aesthet Dent” 2007; 19:17-22.

7. Dietschi D.: Layering concepts in anterior composite restorations. „Adhes Dent” 2001;3:71-80

8. Mange P., Douglas W.H.: Rationalization of esthetic restorative dentistry basted on biomimetics. „J Esthet Dent” 1999;9:5-15.

Repair of damaged fixed prosthetic restorations with composite materials – clinical alternative

Autor:

lek. stom. Adam Romaniuk-Demonchaux
Indywidualna Prywatna Praktyka Lekarska „Stomatologia Zdrowego Uśmiechu”, Rybnik

Streszczenie:

Stałe uzupełnienia protetyczne – korony i mosty – mają szansę na wieloletnie przetrwanie pomimo uszkodzenia czy widocznych niedoskonałości estetycznych. Publikowany artykuł prezentuje możliwości współczesnej stomatologii, odchodzącej od bezwzględnej konieczności wymiany takich uzupełnień. W przypadku istniejących wskazań, przy zastosowaniu odpowiednich procedur klinicznych, możliwa jest naprawa uszkodzonego uzupełnienia protetycznego z dobrą perspektywą długoterminową.

Summary:

Fixed prosthetic restorations – crowns and bridges – have a chance of long-term survival despite damage or visible aesthetic imperfections. The paper presents the possibilities of modern dentistry , departing from the absolute necessity of exchange of such restorations. In presence of indications it is possible to repair the damaged restoration with a good long-term prognosis, provided using the appropriate clinical procedures.