Przegląd prasy światowej

Revista do Instituto de Medicina Tropical de Sao Paulo. 2016; 58:17. Factors related to oral candidiasis in elderly users and non-users of removable dental prosthesis. Bianchi C.M. i wsp.

W badaniu przekrojowym oceniano zależność występowania kandydozy jamy ustnej u osób starszych od obecności protez ruchomych i innych czynników predysponujących. Pobrano próbki śliny od 48 osób noszących protezy i 43 z nich niekorzystających. Candida wyizolowano od 40 (83,3%) użytkowników protezy i od 23 osób (53,5%) bez protez, co dawało statystycznie znamienny związek pomiędzy izolacją drożdżaków a obecnością protezy (p < 0,05; OR = 4,3). Najczęstszym drobnoustrojem była Candida albicans (37 izolatów) – 23 (62,2%) w grupie protez i 14 (37,8%) w grupie kontrolnej. Spośród 24 pacjentów wykazujących objawy kliniczne kandydozy jamy ustnej 20 (83,3%) używało protez, a jedynie 4 (16,7%) należało do grupy kontrolnej. Pacjenci w starszym wieku z cukrzycą wykazywali 4,4 razy większe ryzyko wystąpienia kandydozy jamy ustnej niż niechorujący na cukrzycę, niezależnie od tego, czy nosili protezy. Obecność kserostomii nie wpływała znamiennie na częstość kandydozy jamy ustnej, zarówno u użytkowników protez, jak i nieposiadających ich. Czynnikiem predysponującym do rozwoju kandydozy jamy ustnej była natomiast niedostateczna higiena.

Acta Odontologica Scandinavica 2016; 74 (2): 115-20. A cross-sectional study of the associations between periodontitis and carotid arterial calcifications in an elderly population. Bengtsson V.W. i wsp.

Aby ocenić, czy obecność zapalenia przyzębia wykazuje związek ze zwapnieniami w obrębie tętnic szyjnych, wybrano losowo grupę osób w wieku 60-96 lat ze szwedzkiej bazy ewidencji ludności w mieście Karlskrona. U badanych przeprowadzono kliniczną ocenę przyzębia, odnotowując odsetek krwawienia przy badaniu sondą (BOP) i największą głębokość kieszonki dziąsłowej przy każdym zębie. Wykonano analogowe zdjęcia panoramiczne, na których oceniono odsetek miejsc wykazujących odległość ≥ 5 mm pomiędzy poziomem wyrostka zębodołowego a połączeniem szkliwno-cementowym. Zapalenie przyzębia rozpoznawano, jeśli odsetek wynosił > 10% stron, głębokość kieszonki ≥ 5 mm stwierdzono przy co najmniej jednym zębie lub BOP przy > 20% zębów. Czytelne zdjęcia uzyskano od 499 osób. Zwapnienia tętnic szyjnych stwierdzono u 39,1% badanych, zaś cechy zapalenia przyzębia u 18,4%. Analiza danych wykazała, że u osób z zapaleniem przyzębia częstość występowania zwapnień tętnic szyjnych była większa (Pearson χ (2) = 4,05; p < 0,05), z prawdopodobieństwem 1,5 (95% CI = 1,0-2,3; p < 0,05).

Oral Health and Preventive Dentistry 2016; 14 (1): 21-6. Behaviour of the Elderly with Regard to Hygiene Procedures for and Maintenance of Removable Dentures. Osmari D. i wsp.

U 243 osób w starszym wieku (60+), zamieszkałych na obszarze objętym programem opieki zdrowotnej dla rodzin w dzielnicy Urlandia w mieście Santa Maria w Brazylii, przeprowadzono wywiady z użyciem częściowo ustrukturyzowanych kwestionariuszy, oceniające zachowania z zakresu higieny i konserwacji protez ruchomych. Większość badanych liczyła sobie 60-69 lat, z niewielką przewagą kobiet. 69,1% nie ukończyło szkoły podstawowej, w tym 21% nigdy nie uczęszczało do szkoły. 40,3% miało pełne protezy obu łuków, 40,7% tylko protezy szczęki, pełne lub częściowe. Na ogół protezy były używane przez więcej niż 10 lat, a 43,7% zostało wykonanych przez techników. Od czasu wykonania protezy tylko 12,4% odwiedzało stomatologa raz w roku lub częściej, zaś 47,7% w ogóle. Ponad połowa badanych nie otrzymała instrukcji higieny i konserwacji protezy, a tylko 28,6% powiedziano, by zgłaszali się od czasu do czasu do kontroli. 99,6% czyściło protezy szczoteczką do zębów, z czego 71,1% 3 lub więcej razy dziennie; 90,6% używało do tego celu pasty do zębów, poza pastą stosowane były takie środki, jak sok z cytryny, soda, mydło, węgiel drzewny, druciana szczotka z proszkiem mydlanym. 82,7% nie używało żadnych środków do czyszczenia protez przez namaczanie; z pozostałych: 28,5% używało podchlorynu sodu, 21,4% tabletki Corega, 11,9% stosowała ocet, reszta moczyła protezę w soku z cytryny, różnych detergentach, roztworze sody lub mydła. 27,2% zdejmowało protezę na noc; 75,75% z nich trzymało ją w czystej wodzie, 6,06% w wodzie z sodą, 3,03% w wodzie z dodatkiem podchlorynu sodu, 15,12% w suchym pojemniku. Niepokojącym zjawiskiem było zdaniem autorów to, że w celu wykonania protezy niemal połowa osób starszych zwracała się bezpośrednio do techników, którzy nie byli przeszkoleni w zakresie promocji zdrowia i nie udzielali porad z tego zakresu.

Kyobu Geka 2016; 69 (1): 25-9. Current Status of Preoperative Professional Oral Care by Dentists for Elderly Patients Undergoing Lung Resection and Occurrence of Postoperative Pneumonia. Hoshikawa Y. i wsp.

Zapalenie płuc u osób w podeszłym wieku często bywa powodowane przez aspirację, wynikającą ze związanego z wiekiem upośledzenia odruchów kaszlu i połykania. Ponieważ większość chorych na raka płuc to ludzie starsi, zjawisko to może się przyczyniać do występowania u nich pooperacyjnego zapalenia płuc. Autorzy przeanalizowali retrospektywnie dane dotyczące występowania pooperacyjnego zapalenia płuc u 159 kolejnych pacjentów w wieku ˃ 65 lat, poddanych resekcji płuca w latach 2013-2014. Torakochirurdzy zwracali się do stomatologów z prośbą o przeprowadzenie profesjonalnej pielęgnacji jamy ustnej przed resekcją płuca tylko w 30,3% przypadków leczonych w 2013 r. i 45,8% w 2014 r. Pooperacyjne zapalenie płuc wystąpiło odpowiednio u 3 z 76 chorych (3,9%) i u 1 z 83 (1,2%); w roku 2013 1 pacjent, który nie otrzymał przedoperacyjnej profesjonalnej pielęgnacji jamy ustnej, rozwinął po zabiegu zachłystowe zapalenie płuc z następowym zaostrzeniem idiopatycznego zwłóknienia płuc i zmarł.

Z kolei badania prospektywne wykazały, że 30 pacjentów w podeszłym wieku, których przed zabiegiem poddano profesjonalnej ocenie stanu jamy ustnej i edukacji w zakresie samodzielnej pielęgnacji jamy ustnej, a następnie okołooperacyjnej intensywnej pielęgnacji jamy ustnej przez pielęgniarki na oddziale intensywnej terapii oraz których nadzorowano i zachęcano do higieny jamy ustnej na oddziale torakochirurgii, nie zapadli na pooperacyjne zapalenie płuc po resekcji. Zdaniem autorów konieczne jest opracowanie systemu zapewnienia profesjonalnej przedoperacyjnej opieki stomatologicznej, zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku oraz z grup wysokiego ryzyka.

Puerto Rico Health Sciences Journal 2016;35(2):88-92. Tooth-loss experience and associated variables among adult mexicans 60 years and older. Islas-Granillo H. i wsp.

Publikowane badanie przekrojowe, oceniające wpływ różnych czynników na utratę zębów w próbce populacji meksykańskiej w wieku > 60 lat, było częścią większego projektu, badającego różne wskaźniki zdrowia jamy ustnej. Objęto nim 139 seniorów (w tym 69,1% kobiet) w wieku śr. 79,06 ± 9,78 lat, zarówno przebywających w ośrodkach opiekuńczych, jak i mieszkających samodzielnie i korzystających z usług opieki dziennej dla dorosłych. Uczestników poddano badaniu jamy ustnej, określając liczbę brakujących zębów, oraz rozdano im kwestionariusze w celu zebrania danych socjodemograficznych, socjoekonomicznych i dotyczących zachowań zdrowotnych. Analizy statystyczne przeprowadzono za pomocą testów nieparametrycznych i negatywnej regresji dwumianowej.

Średnia liczba brakujących zębów wynosiła 20,02 ± 8,61 (mediana 24); jedynie 0,7% badanych miało wszystkie zęby, a tylko u 14 pozostało 20 lub więcej zębów. Na każdy kolejny rok wieku średnia wartość utraconych zębów wzrastała o 1% (p < 0,05). U osób, które myły zęby rzadziej niż 2 razy dziennie, przebyły radioterapię oraz obecnie paliły tytoń, średnia liczba utraconych zębów była odpowiednio o 49,2%, 22,6% i 19,0% większa niż u wykazujących cechę przeciwną (p < 0,01).

European Journal of Oral Implantology 2016; 9 (1): 87-95. Outcome of dental implants in diabetic patients with and without cardiovascular disease: A 5-year post-loading retrospective study. Nobre Mde A. i wsp.

W celu oceny wyniku rehabilitacji implantoprotetycznej u chorych na cukrzycę z i bez współistniejących chorób sercowo-naczyniowych (CVD) oceniono retrospektywnie dane z dokumentacji 70 pacjentów (33 kobiet i 37 mężczyzn, średni wiek: 59 lat), którzy łącznie otrzymali 352 implanty. Badanych podzielono na dwie grupy (CVD: 38; bez CVD: 32). Cukrzycę zdefiniowano jako stężenie glukozy w osoczu na czczo ≥ 7,0 mmol/l (126 mg/dl) lub w 2 godziny po posiłku ≥ 11,1 mmol/l (200 mg/dl). Okres obserwacji wynosił 5 lat od chwili obciążenia implantów. 7 badanych (10%) utracono z obserwacji (1 w grupie CVD oraz 6 w grupie bez CVD). W grupie bez CVD odnotowano 1 niepowodzenie w zakresie protezy, co dało wskaźnik przetrwania protezy 97,4% w porównaniu do 100% w grupie CVD (bez znamiennej różnicy między grupami; p = 0,359). Niepowodzenie również odniosło łącznie 10 implantów, w tym w grupie CVD 8 u 5 osób (skumulowany wskaźnik przetrwania 86,7%) oraz w grupie bez CVD 2 u 2 osób (93,8%) z nieznamienną różnicą między grupami (p = 0,365). Średnia utrata kości brzeżnej po upływie 1 roku i 5 lat wynosiła odpowiednio: w grupie CVD 0,95 mm (95% CI: 0,66-1,23 mm) i 1,52 mm (1,20-1,88 mm), a w grupie bez CVD 0,78 mm (0,40-1,16 mm) i 1,54 mm (0,86-2,31 mm), z nieznamienną różnicą między grupami w obu punktach czasowych (p = 0,979 i 0,300). Powikłania wystąpiły u 38 chorych (21 w grupie CVD i 16 w grupie bez CVD), z nieznamienną różnicą między grupami (p = 0,660).

Zdaniem autorów dowodzi to, że rehabilitacja implantoprotetyczna pacjentów z cukrzycą, czy to ze współistniejącymi chorobami układu krążenia, czy bez, jest wartościową metodą uzupełnienia braków uzębienia, cechującą się pozytywnym stosunkiem korzyści do ryzyka.

Autor:
lek. med. Dorota Tukaj