Rak podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Specjalistyczne określenie: nowotwór jamy ustnej nie ogranicza się wyłącznie do okolic i wnętrza ust. Obejmuje również zmiany nowotworowe na wargach, nosie, oczodołach, krtani i skórze głowy. Jedną z pierwszych osób, które rozpoznają podejrzaną zmianę, jest lekarz stomatolog podczas standardowej wizyty w klinice. W dalszej części artykułu znajdziecie Państwo informacje o przyczynach, objawach i metodach leczenia raka podniebienia. Zapraszamy!

Zdjęcie ilustracyjne / Adobe Stock

Spis treści:

• Czym jest nowotwór?
• Najczęstsze przyczyny raka jamy ustnej
• Objawy raka podniebienia
• Diagnoza, leczenie i profilaktyka

Czym jest nowotwór?

Nowotwór to patologiczna tkanka, która ulega nadmiernemu wzrostowi, wbrew mechanizmom fizjologicznym organizmu.

Każda tkanka w naszym organizmie przechodzi naturalny, zrównoważony proces narodzin i umierania. Nowe komórki dzielą się i zastępują obumierające.

U zdrowej osoby zjawisko mnożenia i obumierania komórek jest ściśle kontrolowane.

W organizmie osoby chorej, komórki nowotworowe wymykają się naturalnej ewolucji, namnażają się w sposób pozbawiony kontroli, zmieniają i łączą w twory o charakterze guzów. Guzy upośledzają prawidłową pracę organów, uniemożliwiają dostarczanie cennych substancji odżywczych i w efekcie doprowadzają do uszkodzenia narządu.

Układ odpornościowy zdrowej, silnej osoby radzi sobie z łatwością ze zniszczeniem zmutowanych, anormalnych komórek, lecz czasami system obronny zawodzi i dochodzi do powstania zmian nowotworowych. Guzy nowotworowe czasami mają tendencję do wzrostu, naciekania na sąsiadujące narządy i przerzutów na inne organy.

Zmiany nowotworowe mogą występować w każdej części ludzkiego ciała i przybierać postać guza, nacieku, owrzodzenia.

Nowotwory dzielimy na łagodne i o charakterze złośliwym.

Nowotwór łagodny rośnie powoli, nie nacieka na inne narządy i nie ma skłonności do przerzutów. Najczęściej otoczony jest torebką łącznotkankową, która separuje guz od innych tkanek i jednocześnie umożliwia dokładne usunięcie.

Często pacjenci nie zdają sobie sprawy z obecności nowotworu łagodnego, jeśli tylko swoją wielkością nie upośledza pracy narządów.

Nowotwór złośliwy charakteryzuje się nieregularną formą i brakiem torebki łącznotkankowej. Może składać się z kilku mniejszych zmian. Cechą dominującą jest szybki i gwałtowny wzrost. Rak złośliwy może przybrać formę wrzodzejącej rany czy nacieku. Może dawać przerzuty na inne, nawet odległe narządy: mózg czy kości.

Najczęstsze przyczyny raka jamy ustnej

Palenie (papierosów i fajki) i żucie tytoniu

• Nadużywanie alkoholu
• Przewlekłe niedobory witamin (A, B i C) i minerałów
• Przewlekłe stany zapalne spowodowane np. niedopasowaniem protezy dentystycznej, przygryzaniem tkanki wewnątrz ust, masywnych wad zgryzu, braku zębów trzonowych
• Przewlekłe stany zapalne wywołanie zaniedbaniami higienicznymi w obrębie jamy ustnej
• Zmiany przednowotworowe: kiłowe zapalenie warg, Zespół Plummera-Vinsona, leukoplakia, erytroplakia, dermatozy czy zmiana barwnikowa
• Zarażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV
• Drastyczne obniżenie sprawności układu immunologicznego, spowodowane innymi chorobami, przeszczepami narządów
• Obciążenie genetyczne

Objawy raka podniebienia

Początkowe objawy raka jamy ustnej mogą być mało widoczne i nie wzbudzać niepokoju. Pacjenci przypuszczają, że mają do czynienia z aftą, drobnym stanem zapalnym czy krostką. Próbują pokonać zmianę płynami do płukania jamy ustnej, żelami czy preparatami aptecznymi, lecz aplikacja nie przynosi oczekiwanego skutku.

Przedłużająca się infekcja w jamie ustnej lub okolicy, gdy trwa dłużej niż dwa tygodnie, powinna wzbudzić niepokój i sprowokować do wizyty u lekarza.

Pacjenci zgłaszają się po poradę w przypadku, gdy wyczują guza, zgrubienie, owrzodzenie lub zapalenie, które nie chce się zagoić. Zmiana może w niektórych przypadkach powodować ból, lecz nie jest reguła. Pierwsze objawy nowotworowe mogą przebiegać w sposób bezbolesny.

Pacjenci skarżą się na trudności w przełykaniu, poruszaniu językiem, nieprzyjemny zapach z ust, szczękościsk, powiększenie węzłów chłonnych.

Diagnoza, leczenie i profilaktyka

Podstawą do postawienia diagnozy jest szczegółowe badanie wycinka zmiany. Dodatkowymi badaniami, koniecznymi do ustalenia stanu zaawansowania choroby są: USG szyi, pantomogram, tomografia komputerowa. W celu wykrycia potencjalnych przerzutów zleca się wykonanie badań: zdjęcie RTG klatki piersiowej i USG jamy brzusznej.

Leczenie nowotworu na początkowym etapie polega przeważnie na wycięciu chirurgicznym zmiany. Ubytek zastępowany jest sąsiednimi tkankami.

W przypadku bardziej zaawansowanej zmiany, chirurg dokonuje większej ingerencji, co może wiązać się z koniecznością rekonstrukcji.

Jeśli zmiana nowotworowa rozszerzyła się i objęła węzły chłonne, konieczne jest ich usunięcie po stronie wystąpienia zmiany.

Leczenie radioterapią wprowadza się po uzyskaniu wyników badań histopatologicznych z wycinku guza i węzłów chłonnych.

Chemioterapia z naświetlaniem jest zalecana pacjentom, u których rak przekroczył barierę węzłów chłonnych i dokonał przerzutów do innych narządów.

Profilaktyka

Podstawową prewencją przy tym rodzaju nowotworu jest rzucenie palenia, ograniczenia spożycia mocnego alkoholu, zaprzestanie drażnienia śluzówki wnętrza jamy ustnej (dobrze dobrany aparat protetyczny) i właściwa higiena jamy ustnej.