Siła wiązania protetycznych żywic kompozytowych…

z podłożem z aluminy przy zastosowaniu różnych żywic adhezyjnych

Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na estetyczny aspekt stomatologii ważną alternatywą terapeutyczną stały się wypełnienia z żywic kompozytowych i odbudowy pełnoceramiczne. [1-3]. Ostatnie postępy w dziedzinie materiałów kompozytowych rozszerzyły ich zastosowania kliniczne na protetykę dentystyczną, w której coraz częściej są używane kompozyty licujące. Wykorzystuje się je do licowania elementów nośnych z kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym i, w pewnych przypadkach, do adaptacji i naprawy odbudów ceramicznych. W tych zastosowaniach kompozyty muszą być związane z podłożami ceramicznymi [4, 5].

Wzmacniane korony pełnoceramiczne składają się z rdzenia wykonanego z materiału ceramicznego o wysokiej wytrzymałości, laminowanego porcelaną od strony zębiny oraz krawędzi siecznych [6]. Wszystkie odbudowy pełnoceramiczne powinny cechować się doskonałymi właściwościami fizycznymi, wytrzymałością, szczelnością brzeżną i estetyką, niezbędną zarówno w przednim, jak i tylnym odcinku uzębienia [7]. Skuteczne funkcjonowanie i niezawodność licowanych protez ceramicznych mogą być ograniczone przez integralność mechaniczną i siłę wiązania porcelanowej licówki z ceramicznym podłożem. By osiągnąć trwałe wiązanie, właściwości mechaniczne materiału rdzenia i materiału licującego powinny być w pewnej mierze zbliżone [8].

Do materiałów pełnoceramicznych, które mogą być wykorzystane w elementach nośnych odbudowy, należą alumina (tlenek glinu, a dokładnie trójtlenek dwuglinu) i cyrkon (tlenek cyrkonu, a dokładnie dwutlenek cyrkonu stabilizowany tlenkiem itru). W piśmiennictwie dostępne są informacje o właściwościach adhezyjnych tlenku glinu i tlenku cyrkonu zacementowanego żywicami kompozytowymi, w zależności od różnych metod kondycjonowania powierzchni [5, 9-13]. Wiadomo, że alumina i ceramika cyrkonowa, w przypadku których ograniczona jest możliwość nadania powierzchni szorstkości przez wytrawienie kwasem fluorowodorowym, mogą nie zapewniać wystarczającej siły wiązania z żywicami kompozytowymi. W przypadku mostów pełnoceramicznych opisywano niepowodzenia wiązania pomiędzy materiałem mostu a cementem mocującym [14]. Badania wykazały, że kompozytowe cementy mocujące zawierające kwaśne monomery, uzupełnione użyciem primera dostosowanego do podłoża, mogą zapewniać lepsze wiązanie z tlenkiem cyrkonu niż systemy zawierające monomery dimetakrylanów o odczynie obojętnym [8, 15]. Jednak donoszono też, że adhezja kompozytów oparta wyłącznie na właściwościach chemicznych może ulec poważnemu osłabieniu na skutek hydrolitycznego efektu wody w warunkach długotrwałej ekspozycji [16].

Wiązanie ceramiki z kompozytem w naturalnym środowisku jamy ustnej jest poddawane działaniu czynników chemicznych [17], termicznych [18] i mechanicznych [19]. Symulacja takiego działania w warunkach laboratoryjnych jest niezbędna, by można było wyciągnąć wnioski co do długoterminowej trwałości poszczególnych metod wiązania i na tej podstawie zidentyfikować lepsze materiały i techniki. By dobrać materiały najlepsze dla pacjenta, nie mając udokumentowanych dowodów na siłę wiązania między rdzeniem a porcelaną licującą, stomatolodzy muszą polegać na deklaracjach producentów.

Celem publikowanego badania była ocena siły wiązania protetycznych żywic kompozytowych z pełnoceramicznym materiałem rdzenia, z zastosowaniem różnych żywic adhezyjnych. Hipoteza zerowa zakładała, że nie ma żadnej różnicy sił ścinających pomiędzy różnymi żywicami protetycznymi, związanymi z podłożem z aluminy za pomocą różnych żywic adhezyjnych.

Materiał i metoda

W tabeli 1 podano numery serii i informacje producentów wszystkich (trzech) rodzajów protetycznych żywic kompozytowych i czterech rodzajów żywic adhezyjnych używanych w badaniu.

Przygotowywanie próbek

Wszystkie użyte jako podłoże krążki z aluminy (12 mm średnicy i 0,5 mm grubości) zostały wyprodukowane i dostarczone przez Techceram Limited (Wielka Brytania). Każdy krążek umieszczano na szkiełku podstawowym w formie teflonowej o kształcie pierścienia (ø = 12 mm), powierzchnią estetyczną w dół. Formę wypełniano niskoegzotermiczną, światłoutwardzalną żywicą kompozytową. Szczególną uwagę podczas procedury przykładano do tego, by testowa powierzchnia próbek znajdowała się na poziomie brzegu formy. Pierścienie z mosiądzu (ø = 14 mm, wykonane w Warsztatach Technicznych Wydziału Medycznego Uniwersytetu w Manchesterze, Wielka Brytania) powleczono substancją izolującą (wazeliną), a następnie wypełniono gipsem dentystycznym. Każdą próbkę przytwierdzano poziomo na wierzchu wypełnionych mosiężnych pierścieni. Wypoziomowanie sprawdzano za pomocą szkiełek podstawowych. Podczas osadzania w gipsie uważano, by nie zanieczyścić gipsem przygotowanych powierzchni.

Przed procedurami wiązania przygotowano poddawane wiązaniu powierzchnie poprzez piaskowanie aparatem Rocatec® soft (3M ESPE, Niemcy) przez 60 s pod ciśnieniem 400 kPa. Obszar wiązania wyznaczono, przytwierdzając do powierzchni próbek za pomocą dwustronnej taśmy klejącej [Sellotape, Szwajcaria] płatki teflonu [prod. ICI, Uniwersytet w Manchesterze, Wielka Brytania] grubości 3 mm z otworami średnicy 6 mm.

Podział próbek

Przygotowane w ten sposób próbki aluminy losowo przydzielono do trzech grup, przeprowadzając następnie wiązanie z trzema różnymi typami licujących żywic kompozytowych przy użyciu czterech różnych żywic adhezyjnych. Próbki badano po przechowywaniu w wodzie, w temp. 37°C przez 24 godziny i 30 dni.

Procedury wiązania

Procedury przygotowania obróbki i materiałów przeprowadzano w temperaturze pokojowej i 50% wilgotności. Schemat organizacyjny zastosowania poszczególnych żywic protetycznych i żywic adhezyjnych przedstawia tab. 2.

Grupa 1

Żywicę adhezyjną nakładano na przygotowaną powierzchnię aluminy, po czym przez otwór w teflonowej formie nakładano wymaganą ilość kompozytu BelleGlass® (BG). Nałożony materiał przyciskano i wygładzano narzędziem plastycznym, po czym zarówno żywicę adhezyjną, jak i BG poddawano polimeryzacji w świetle lampy BelleGlass HP Curing Unit przez 40 s, aplikując światło na szczyt formy, a następnie polimeryzacji termicznej i ciśnieniowej w urządzeniu BelleGlass HP Curing Oven w temp. 120°C pod ciśnieniem 414 kPa N2 przez 20 min.

Grupa 2

Żywicę adhezyjną nakładano na przygotowaną powierzchnię aluminy, po czym przez otwór w teflonowej formie nakładano wymaganą ilość kompozytu Sinfony® (SF). Po nałożeniu zarówno żywicę adhezyjną, jak i SF poddawano polimeryzacji w świetle lampy BelleGlass HP Curing Unit przez 40 s, aplikując światło na szczyt formy, a następnie fotopolimeryzacji w urządzeniu Visio™ Beta Vario Light Unit z zastosowaniem próżni przez 15 minut w maksymalnej temperaturze 70°C.

Grupa 3

Żywicę adhezyjną nakładano na przygotowaną powierzchnię aluminy, po czym przez otwór w teflonowej formie nakładano wymaganą ilość kompozytu GC Gradia® (GCG). Po nałożeniu zarówno żywicę adhezyjną, jak i BG poddawano polimeryzacji w świetle lampy BelleGlass HP Curing Unit przez 40 s, aplikując światło na szczyt formy, a następnie fotopolimeryzacji w urządzeniu GC Light-cure Labolight LVIII przez 3 min i polimeryzacji termicznej w urządzeniu Petit Oven PO-I (GC Corp.) w temp. 100-110°C przez 15 min.

Badanie odporności na działanie sił ścinających

Pomiar siły wiązania pomiędzy aluminą i kompozytową żywicą protetyczną, zwany testem ścinania, wykonano w maszynie wytrzymałościowej Howden Universal Testing Machine (Leamington Spa, Anglia) przy prędkości przesuwu belki poprzecznej 0,5 mm/min. Siła ścinająca była aplikowana za pomocą kołowego ostrza. Próbkę osadzano w ramie obciążeniowej do 500 N. Siłę wiązania wyliczano, dzieląc siłę, przy której wiązanie zawiodło (mierzoną w N i natychmiast notowaną), przez obszar wiązania [20].

Ocena mikroskopowa

Po wykonaniu testu ścinania każdą próbkę badano wizualnie w mikroskopie świetlnym Wild M3Z (Wild Heerbrugg Ltd., Szwajcaria) w powiększeniu 20x, oceniając obszar, w jakim wiązanie zawiodło. Niepowodzenia wiązania sklasyfikowano, jak poniżej:

• Niepowodzenie adhezyjne (rozejście się wiązania pomiędzy żywicą licującą a powierzchnią podłoża z aluminy).

• Niepowodzenie kohezyjne (uszkodzenie podłoża z aluminy lub licującego kompozytu).

• Niepowodzenie mieszane (adhezyjne i kohezyjne złamanie materiału, po części obejmujące podłoże z aluminy).

Analiza statystyczna

Dane poddano analizie dwukierunkowej ANOVA za pomocą oprogramowania SPSS. Dla każdej grupy wyliczono średnią siłę wiązania i odchylenie standardowe. W celu wykrycia różnic siły wiązania pomiędzy grupami z użyciem różnych materiałów i wewnątrz grup zastosowano test wielokrotnych porównań Scheffe’a.

Zmienność siły wiązania wewnątrz każdej grupy oceniono, obliczając moduł Weibulla (m) [opis metodyki obliczeń skrócono ze względów praktycznych – przyp. red.]. Analizę Weibulla wykorzystano też, by przewidzieć prawdopodobieństwo niepowodzenia przy dowolnym poziomie naprężenia, na podstawie którego da się określić ilościowo niezawodność lub przewidywalność sił wiązania.

Wyniki

Na siłę wiązania wpływała marka użytej żywicy kompozytowej. Wartości sił ścinających dla różnych połączeń materiałów po 24 godzinach i 30 dniach przechowywania w wodzie wahały się odpowiednio od 24,17 ± 3,72 do 10,15 ± 3,69 MPa i od 21,20 ± 4,64 do 7,50 ± 4,22 (tab. 3).  Najwyższą siłę wiązania zarówno po 24 h, jak i 30 dniach wykazywała żywica kompozytowa BG związana z aluminą za pomocą żywicy adhezyjnej Optibond Solo Plus; drugi z kolei wynik uzyskano dla żywicy kompozytowej GCG i żywicy adhezyjnej Optibond Solo Plus. Najsłabszą siłą wiązania z aluminą cechowała się żywica licująca SF (10,15 ± 3,69 MPa po 24 h  i 7,50 ± 4,22 MPa po 30 dniach). Różnice między poszczególnymi markami żywic kompozytowych były statystycznie znamienne (p < 0,01). Nie wykazano natomiast żadnej znamiennej różnicy w wartościach sił ścinających pomiędzy dwoma okresami przechowywania w wodzie, tj. 24 godziny albo 30 dni (p = 0,62), ani też między różnymi rodzajami żywic adhezyjnych (p = 0,09). Analizę statystyczną tych wyników przedstawiono w tab. 4.

Obserwowano dwa typy niepowodzeń. Generalnie dominujące dla wszystkich kompozytów protetycznych, metod oczyszczania powierzchni i czasu przechowywania w wodzie były niepowodzenia adhezyjne. Siły ścinające dla różnych żywic kompozytowych związanych z podłożem z aluminy za pomocą różnych żywic adhezyjnych przeanalizowano następnie za pomocą funkcji rozkładu Weibulla. Analizą Weibulla posłużono się, by przewidzieć prawdopodobieństwo niepowodzenia przy jakiejkolwiek wartości siły i wyliczyć wartość modułu Weibulla, za pomocą którego można określić ilościowo poziom niezawodności albo przewidywalności wiązania. Prawdopodobieństwo niepowodzenia przy różnych wartościach sił ścinających dla różnych kompozytów protetycznych związanych z podłożem z aluminy za pomocą różnych żywic adhezyjnych przedstawiono na rys. 1-8.

Wyniki analizy Weibulla dla różnych kompozytów protetycznych związanych z podłożem z aluminy za pomocą różnych żywic adhezyjnych pokazano w tab. 5. Moduł Weibulla był najwyższy dla BG związanej z aluminą za pomocą żywicy adhezyjnej Optibond Solo Plus zarówno po 24 h, jak i 30 dniach. Najniższe wartości modułu Weibulla po 24 h i 30 dniach wykazały połączenia żywicy adhezyjnej ScotchBond Multipurpose i kompozytu GCG oraz żywicy adhezyjnej Stick Tech i kompozytu SF.

Dyskusja

W badaniu oceniano zmienność sił wiązania między podłożem z aluminy a trzema typami kompozytowych żywic protetycznych związanych za pomocą różnych żywic adhezyjnych. Wyniki wykazały, że na wartość sił wiązania wpływa rodzaj używanego kompozytu.

Pomiary sił wiązania należą do metod używanych do oceny skuteczności systemów wiążących, co pomaga przewidywać, czy sprawdzą się w środowisku jamy ustnej. Skuteczność tę ocenia się, mierząc odporność na ścinanie lub rozciąganie [23]. Pomiar wytrzymałości na działanie sił ścinających jest jednym z najczęściej używanych testów, choć jego stosowanie było krytykowane zwłaszcza w odniesieniu do siły wiązania z zębiną [24 -27]. Test ścinania polega na aplikowaniu sił ścinających aż do momentu, w którym dwa materiały połączone danym materiałem wiążącym ulegną rozdzieleniu [28]. Test jest stosunkowo prosty i łatwy w wykonaniu, szybko dostarcza wiarygodnych wyników. Przy ścinaniu wiązanie zostaje rozerwane przez siłę działającą równolegle do powierzchni zęba, natomiast pod działaniem naprężeń – przez siłę działającą prostopadle do powierzchni zęba. Siłę ścinającą wylicza się wtedy, dzieląc maksymalną zaaplikowaną siłę przez powierzchnię obszaru wizania [20, 29]. Taki pomiar dostarcza informacji o zachowaniu się połączeń między różnymi typami materiałów i może być uważany za badanie przesiewowe [30].

Ocena rodzaju niepowodzeń wiązania jest istotna dla oceny jakości wiązania pomiędzy powierzchniami ceramicznymi i protetycznymi żywicami kompozytowymi. W opisywanym doświadczeniu zaobserwowano, że w badanych próbkach występowało więcej niepowodzeń adhezyjnych niż kohezyjnych. Jednak inni badacze donosili, że przy badaniu sił ścinających częściej obserwowali niepowodzenia kohezyjne dotyczące podłoża lub związanego z nim kompozytu niż adhezyjne na styku materiałów [31, 32]. Badanie siły wiązania za pomocą poddawania naprężeniom może prowadzić częściej do niepowodzeń adhezyjnych, co może sprzyjać ocenie rzeczywistej siły wiązania [33]. Jednak na wyniki w znacznym stopniu wpływa geometria próbki i występowanie niejednorodnych rozkładów naprężeń podczas obciążenia [34].

Względne wartości siły wiązania mogą odpowiadać za rodzaj niepowodzeń dotyczących związanych materiałów [35 -37]. Niepowodzenie kohezyjne przypisuje się zwykle większym siłom wiązania, gdyż dochodzi wówczas do propagacji złamania w obrębie związanego materiału. O niepowodzeniu kohezyjnym świadczyły oznaki wielokrotnego nadłamania żywicy kompozytowej BG zachowanej w podcięciach na powierzchni aluminy; jednak ten typ niepowodzeń nie przeważał w przypadku żywic protetycznych GCG i SF związanych z powierzchnią aluminy. W tym przypadku linia złamania była gładka.

Niepowodzenie adhezyjne nie zdarza się w obecności dobrego wiązania pomiędzy kompatybilnym rdzeniem ceramicznym i materiałem licującym. Badanie mikroskopowe podłoża z aluminy związanego z żywicą kompozytową BG ujawniło, że niepowodzenie dotyczyło samego materiału, z pozostałościami żywicy kompozytowej na rdzeniu. Oden i wsp. [38] wykazali doskonałą wytrzymałość materiału licującego w połączeniu z tlenkiem glinu. Autorzy ci donieśli, że materiały licujące tworzą z gęsto spiekanym tlenkiem glinu wiązania jonowe i kowalencyjne.

Generalnie, badane kompozytowe żywice protetyczne związane z podłożem z aluminy wykazały znaczne różnice w wartościach sił ścinających. To spostrzeżenie można przypisać różnicom w zakresie indywidualnych właściwości fizykochemicznych poszczególnych materiałów. Występowanie niepowodzeń kohezyjnych częściej dotyczyło powierzchni z aluminy związanych z żywicą kompozytową BG niż z innymi kompozytami. Natomiast żywice kompozytowe SF i GCG są tylko światłoutwardzalne i wykazywały niepowodzenia adhezyjne; dlatego też poddanie BG utrwalaniu termicznemu mogło zwiększyć adhezję do podłoża Techceram. Prawdopodobne jest, że zwiększona temperatura polimeryzacji kompozytu BG ułatwiła polimeryzację żywicy adhezyjnej na powierzchni z aluminy, co skutkowało wyższymi wartościami adhezji.

Niepowodzenia kohezyjne występowały w próbkach z wysokimi wartościami sił ścinających. Fortin i wsp. [39] podawali również, że niepowodzenia kohezyjne dotyczą materiałów wiążących wykazujących się wysoką siłą wiązania. Barkmeier i wsp. [40] donieśli, że w przypadku złamania kohezyjnego ścinaniu podlega większa ilość lub obszar podłoża, zatem do wywołania złamania konieczne jest przyłożenie znacznie większych sił ścinających.

Wszystkie dane uzyskane w zakresie sił wiązania dla różnych kompozytów protetycznych były poddane analizie Weibulla. Zastosowanie rozkładu Weibulla okazało się dobrą metodą oceny ryzyka złamania materiałów [41]. Rozkładu tego używamy tam, gdzie ważne są pomiary sił wiązania i przewidywanie ich trwałości. Ponadto rozkład ten wskazuje na prawdopodobieństwo niepowodzenia wiązania przy określonej wartości naprężenia. Jednak trzeba podkreślić, że mała liczebność próbek w badaniu ogranicza niezawodność analizy Weibulla, dlatego też wyniki mogą być traktowane tylko jako sygnałowe. Żywica kompozytowa BG w porównaniu z innymi kompozytami protetycznymi wykazała trwalsze wiązanie z aluminą. Ten kompozyt wykazywał również wysokie prawdopodobieństwo odporności na złamanie przy niskich i wysokich wartościach naprężeń. Żywica licująca SF tworzyła z aluminą słabsze wiązanie w porównaniu z innymi kompozytami licującymi. Żywica ta była polimeryzowana w temperaturze niższej niż pozostałe badane kompozyty protetyczne, co może wyjaśnić niższe wartości siły wiązania.

Wyniki publikowanego badania nie wskazują na obecność znamiennych różnic w wartościach sił ścinających między różnymi typami żywic adhezyjnych, które można by wyjaśnić ich składem chemicznym. Żywice adhezyjne używane w tym badaniu w większości nie zawierały kwaśnych monomerów, z wyjątkiem Prime&Bond; mogło to odpowiadać za różnicę pomiędzy nią a innymi żywicami adhezyjnymi, jak wykazali Cooley i wsp., w których badaniu na siłę wiązania żywicy kompozytowej z materiałem ceramicznym wpływa zarówno rodzaj użytego materiału wiążącego, jak i rodzaj żywicy kompozytowej [42]. Gregory i Moss [43] donieśli, że kompozyty hybrydowe generalnie zapewniają większą siłę wiązania niż kompozyty mikrofilne.

Interesującym spostrzeżeniem jest brak statystycznie znamiennej różnicy w wartościach sił ścinających między dwoma okresami przechowywania wynoszącymi 24 godziny i 30 dni, chociaż obserwowano tendencję do niższych wartości w przypadku próbek przechowywanych przez 30 dni. Mniej korzystne warunki testowania, z użyciem dłuższych okresów przechowywania w wodzie albo termocyklingu, mogłyby jeszcze bardziej zmniejszyć wartości sił wiązania. Podczas badania utrzymywano temperaturę 37°C, by mieć pewność, że warunki środowiskowe nie wpłyną na właściwości fizyczne żywic [44, 45]. Konieczne są dalsze badania, by określić wpływ temperatury polimeryzacji żywic kompozytowych, materiałów adhezyjnych i primerów i zmierzyć krótko- i długoterminową wytrzymałość wiązania adhezyjnego między kompozytami a ceramiką.

Wnioski 

Uwzględniając ograniczenia tego badania, na siłę wiązania żywic kompozytowych z podłożem z aluminy wpływa głównie rodzaj żywicy kompozytowej. Nie stwierdzono natomiast, by wpływ na wartość tej siły miały czas przechowywania lub marka zastosowanej żywicy adhezyjnej.

Podziękowania

Autorzy dziękują firmie Techceram Limited z Shipley (Wielka Brytania) za dostarczenie jednego z najważniejszych materiałów do badań. Dziękują ponadto Ośrodkowi Badań Naukowych Wydziału Nauk Medycznych i dziekanatowi ds. badań naukowych Uniwersytetu Króla Sauda w Rijadzie za sfinansowanie badania.

Konflikt interesów

Wszyscy autorzy oświadczają, że nie zachodzi żaden konflikt interesów.

Wkład autorów

Y.A. – zaprojektowanie i wykonanie prac laboratoryjnych, napisanie wstępnej wersji pracy. J.K.B. i A.G. – analiza statystyczna i pisanie pracy. M.A. i P.K.V. – współudział w projektowaniu badania, krytyczny przegląd pracy. Wszyscy autorzy przeczytali i zatwierdzili wersję ostateczną.

Tłumaczenie

lek. med. Dorota Tukaj
„BMC Oral Health” 2015:15:55.

Piśmiennictwo:

1. Jun S.K., Kim D.A., Goo H.J., Lee H.H.: Investigation of the correlation between the different mechanical properties of resin composites. „Dent Mater J.” 2013; 32 (1): 48-57.

2. Cramer N.B., Stansbury J.W., Bowman C.N.: Recent advances and developments in composite dental restorative materials. „J Dent Res.” 2011; 90 (4): 402-16.

3. Ferracane J.L.: Resin composite – state of the art. „Dent Mater.” 2011; 27 (1): 29-38.

4. Valittu P., Sevelius C.: Resin-bonded, glass fiber-reinforced composite fixed partial dentures. „J Prosth Dent.” 2000; 84: 413-8.

5. Ozcan M., Vallittu P.K.: Effect of surface conditioning methods on the bond strength of luting cement to ceramics. „Dent Mater.” 2003;19(8):725-31.

6. O’Brien W.: Dental materials and their selection. 3rd ed.. Chicago: Quintessence Publishing Co, Inc; 2002, p. 12-23.

7. Tam L.E., McComb D.: Shear bond strengths of resin luting cements to laboratory-made composite resin veneers. „J Prosthet Dent.” 1991; 66 (3): 314-21.

8. Blatz M.B., Sadan A., Kern M.: Resin-ceramic bonding: a review of the literature. „J Prosthet Dent.” 2003; 89 (3): 268-74.

9. Kumbuloglu O., Lassila L.V., User A. et al.: Shear bond strength of composite resin cements to lithium disilicate ceramics. J Oral Rehabil. 2005; 32 (2): 128-33.

10. Kienanen P., Alander P., Lassila L.V., Vallittu P.K.: Bonding of ceramic insert to a laboratory particle filler composite. „Acta Odontol Scand.” 2005; 63 (5): 272-7.

11. Heikkinen T.T., Lassila L.V., Matinlinna J.P., Vallittu P.K.:
Effect of operating air pressure on tribochemical silica-coating. „Acta Odontol Scand.” 2007; 65(4): 241-8.

12. Attia A., Kern M.: Long-term resin bonding to zirconia ceramic with a new universal primer. „J Prosthet Dent.” 2011; 106 (5): 319-27.

13. Liu D., Pow E.H., Tsoi J.K., Matinlinna J.P.: Evaluation of four surface coating treatments for resin to zirconia bonding. „J Mech Behav Biomed Mater.” 2014; 32: 300-9.

14. Ohlmann B., Rammelsberg P., Schmitter M. et al.: All-ceramic inlay-retained fixed partial dentures: preliminary results from a clinical study. „J Dent.” 2008; 36 (9): 692-6.

15. Kern M., Wegner S.M.: Bonding to zirconia ceramic: adhesion methods and their durability. „Dent Mater.” 1998; 14 (1): 64-71.

16. Heikkinen T.T., Matinlinna J.P., Vallittu P.K., Lassila L.V.:
Long term water storage deteriorates bonding of composite resin to alumina and zirconia short communication. „Open Dent J.” 2013; 7: 123-5.

17. Örtengren U., Wellendorf H., Karlsson S., Ruyter I.: Water sorption and solubility of dental composites and identification of monomers released in an aqueous environment. „J Oral Rehabil.” 2001; 28 (12): 1106-15.

18. Palmer D., Barco M., Billy E.: Temperature extremes produced orally by hot and cold liquids. „J Prosthet Dent.” 1992; 67(3): 325-7.

19. Harrison A., Moores G.E.: Influence of abrasive particle size and contact stress on the wear rate of dental restorative materials. „Dent Mater.” 1985; 1(1): 15-8.

20. Versluis A., Tantbirojn D., Douglas W.: Why do shear bond tests pull out dentin? „J Dent Res.” 1997; 76: 1298-307.

21. Cattell M., Clarke R., Lynch E.: The transverse strength, reliability and microstructural features of four dental ceramics. „J Dent.” 1997; 25: 339-407.

22. Ban S., Anusavice K.: Influence of test method on failure stress of brittle dental materials. „J Dent Res.” 1990; 69: 1791-9.

23. Pashley D.H., Sano H., Ciucchi B. . et al.: Adhesion testing of dentin bonding agents: a review. „Dent Mater.” 1995; 11 (2): 117-25.

24. Kugel G., Ferrari M.: The science of bonding: from first to sixth generation. „J Am Dent Assoc.” 2000; 131 suppl 1: 20S-5.

25. Sano H., Yoshikawa T., Pereira P. et al.: Long-term durability of dentin bonds made with a self-etching primer, in vivo. „J Dent Res.” 1999; 78 (4): 906-11.

26. Cardoso P.E., Braga R.R., Carrilho M.R.: Evaluation of micro-tensile, shear and tensile tests determining the bond strength of three adhesive systems. „Dent Mater.” 1998; 14 (6): 394-8.

27. Scherrer S.S., Cesar P.F., Swain M.V.: Direct comparison of the bond strength results of the different test methods: a critical literature review. „Dent Mater.” 2010; 26 (2): e78-93.

28. Craig R., Powers J.: Restorative dental materials. 11th ed. Mosby; St. Louis, 2002; 85.

29. Tantbirojn D., Cheng Y.-S., Versluis A. . et al.: Nominal shear or fracture mechanica in the assessment of composite-dentin adhesion? „J Dent Res.” 2000; 79: 41-8.

30. Sudsaniam S., van Noort R.: Do dentin bond strength tests serve a useful purpose? „Adhesive Dent.” 1999; 1: 57-67.

31. El Zohairy A.A., De Gee A.J. et al.: Microtensile bond strength testing of luting cements to prefabricated CAD/CAM ceramic and composite blocks. „Dent Mater.” 2003; 19 (7): 575-83.

32. Chadwick R., Mason A., Sharp W.: Attempted evaluation of three porcelain repair systems-what are we really testing? „J Oral Rehabil.” 1998; 25: 610-5.

33. Della Bona A., van Noort R.: Shear vs. tensile bond strength of resin composite bonded to ceramic.
„J Dent Res.” 1995; 74: 1591-6.

34. Van Noort R., Cardew G., Howard I., Noroozi S.: The effect of local interfacial geometry on the measurement of the tensile bond strength to dentin.
„J Dent Res.” 1991; 70: 889-93.

35. Wolf D.M., Powers J.M., O’Keefe K.L.: Bond strength of composite to porcelain treated with new porcelain repair agents. „Dent Mater.” 1992; 8: 158-61.

36. Oh W., Shen C., Al E.: Wetting characteristic of ceramic to water and adhesive resin. „J Prosth Dent.” 2002; 88: 616-21.

37. Piwowarczyk A., Bender R., Ottl P., Lauer H.-C.: Long-term bond between dual-polymerizing cementing agents and human hard dental tissue. „Dent Mater.” 2007; 23 (2): 211-7.

38. Oden A., Andersson M., Krystek-Ondracek I., Magnusson D.: Five-year clinical evaluation of Procera AllCeram crowns. „J Prosth Dent.” 1998; 80: 450-6.

39. Fortin D., Swift E., SDenehy G., Reinhardt J.: Bond strength and microleakage of current dentin adhesives. „Dent Mater.” 1994; 10: 253-8.

40. Barkmeier W., Suh B., Cooley R.: Shear bond strength to dentin and NI-Cr-Be Alloy with the All-Bond Universal Adhesive system. „J Esthet Dent.” 1991; 3: 148-53.

41. Viwattanatipa N., Jermwiwatkul W., Chintavalakorn R., Kanchanavasita W.: Weibull analysis of bond strength of orthodontic buccal tubes bonded to resin composite surface with various techniques. „Orthodontic Waves” 2010; 69 (2): 66-74.

42. Cooley R., Tseng E., Evans J.: Evaluation of a 4-META porcelain repair system. „J Esthet Dent.” 1991; 3: 11-3.

43. Gregory W., Moss S.: Effects of heterogeneous layers of composite and time on composite repair of porcelain. „Oper Dent.” 1990; 15: 18-22.

44. Al-Ahdal K., Silikas N., Watts D.C.: Rheological properties of resin composites according to variations in composition and temperature. „Dent Mater.” 2014; 30 (5): 517-24.

45. Diamantopoulou S., Papazoglou E., Margaritis V. et al.: Change of optical properties of contemporary resin composites after one week and one month water ageing. „J Dent.” 2013; 41 Suppl 5: e62-9.

Shear bond strength between alumina substrate and prosthodontic resin composites with various adhesive resin systems

Autorzy:

Yousef A. AlJehani¹, Jagan K. Baskaradoss^{2, 3}, Amrita Geevarghese³, Marey A. AlShehry³, Pekka K. Vallittu^4
1 Katedra Stomatologii, Wydział Nauk Medycznych, Uniwersytet Króla Sauda w Rijadzie (Arabia Saudyjska)
² Katedra Stomatologii Społecznej, Wydział Stomatologii, Uniwersytet Case Western Reserve w Cleveland (USA)
³ Wydział Stomatologii, Uniwersytet Medyczny Króla Sauda Bin Abdulaziza w Rijadzie (Arabia Saudyjska)
⁴ Katedra Biomateriałów i Centrum Kliniczne Biomateriałów, Instytut Stomatologii, Uniwersytet w Turku; Miejski Wydział Opieki Społecznej w Turku (Finlandia)

Streszczenie:
Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na estetyczny aspekt stomatologii ważną alternatywą terapeutyczną stały się wypełnienia z żywic kompozytowych i odbudowy pełnoceramiczne. Biorąc pod uwagę ogromną liczbę dostępnych na rynku żywic protetycznych i adhezyjnych, konieczna jest obiektywna ocena siły i trwałości tych materiałów.

Summary:
With the increase in demand for cosmetics and esthetics, resin composite restorations and all-ceramic restorations have become an important treatment alternative. Taking into consideration the large number of prosthodontic and adhesive resins currently available, the strength and durability of these materials needs to be evaluated.