Wpływ tabletek zawierających Lactobacillus salivarius na czynniki ryzyka próchnicy – otwarte, randomizowane badanie kliniczne

Dobroczynne mikroorganizmy, czyli probiotyki, spełniają w organizmie różne funkcje, jak: działanie przeciwbakteryjne [1], modulacja odpowiedzi immunologicznej gospodarza [2], działanie przeciwalergiczne [3] i zapobieganie nowotworom jelit [4]. Opisano szereg badań nad wykorzystaniem bakterii kwasu mlekowego w profilaktyce chorób jamy ustnej [5-10]. Bakterie probiotyczne w ludzkiej jamie ustnej należą do gatunków Bifidobacterium i Lactobacillus [11]. Doustne podawanie tabletek lub oleju z zawartością Lactobacillus salivarius WB21 zmniejszało gromadzenie się kamienia nazębnego, głębokość kieszonek dziąsłowych, krwawienie przy badaniu sondą oraz nieprzyjemny zapach z ust [7-10].

W doświadczeniach z kulturą mieszaną L. salivarius TI 2711 wykazywał aktywność przeciwbakteryjną przeciwko Porphyromonas gingivalis [12], a w badaniu klinicznym stwierdzono, że doustne podawanie tabletek zawierających L. salivarius TI 2711 zmniejszało liczbę P. gingivalis w poddziąsłowej płytce nazębnej, lecz wzrastała ona ponownie po zaprzestaniu podawania tabletek [13]. Jednakże nie opublikowano badań dotyczących zapobiegania i opanowania próchnicy za pomocą L. salivarius.

Pałeczki z rodzaju Lactobacillus to mikrobiologiczne markery ryzyka próchnicy [14]. Donoszono, że niektóre gatunki występowały obficie zarówno w próchnicy powierzchownej, jak i głębokiej [15, 16]. Ze zdrowej jamy ustnej izolowano także kilka innych gatunków [17, 18]. Zwiększona produkcja kwasów organicznych w płytce nazębnej uważana jest za efekt uboczny działania probiotycznych szczepów Lactobacillus. Większość badań nad zapobieganiem i opanowaniem próchnicy przez bakterie kwasu mlekowego przeprowadzono w ciągu kilku ostatnich lat. Rodzaj Lactobacillus, w tym Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus reuteri i Lactobacillus paracasei, które analizowano w poprzednich badaniach klinicznych, nie zmieniały ani nie zmniejszały wzrostu Streptococcus mutans [19-21]. Nie informowano o żadnych efektach ubocznych albo potencjalnym ryzyku stosowania tych bakterii. W publikowanym badaniu porównywano potencjalny wpływ na czynniki ryzyka próchnicy tabletek zawierających L. salivarius WB21 lub TI 2711 z zawierającymi przeciwciało przeciwko Streptococcus mutans lub tylko ksylitol jako kontrolę. Ponadto oceniono wpływ doustnego podawania przez 2 tygodnie tabletek zawierających L. salivarius WB21 na liczebność Streptococcus mutans.

Metody

Produkty

Tabletki użyte w badaniu wyszczególniono w tab. 1. Tabletki z L. salivarius WB21 (Minna No Zendamakin WB21 Tablet®; Wakamoto Pharmaceutical Co., Japonia) zawierały 6,7 × 10⁸ CFU L. salivarius WB21 i 280 mg ksylitolu; tabletki z L. salivarius TI 2711 (Super Kurish; Frente International Co., Japonia) zawierały 2,8 × 10⁸ CFU L. salivarius TI 2711 i 450 mg ksylitolu; tabletki z Ovalgen® DC (Hakira; BeanStalk, Japonia) zawierały przeciwciała z żółtka jaja przeciw glukozylotransferazie z S. mutans oraz 100 mg ksylitolu; tabletki z ksylitolem (Wakamoto Pharmaceutical Co.) zawierały 280 mg ksylitolu na tabletkę.

Populacja badana

Do otwartego badania porównawczego zrekrutowano 64 zdrowych ochotników (25 kobiet i 39 mężczyzn; śr. wiek 24,8 ± 2,3 lata), studentów VI roku stomatologii Akademii Stomatologicznej Fukuoka. Do badania krótkoterminowego z tabletkami zawierającymi L. salivarius WB21 zrekrutowano 8 zdrowych ochotników (4 kobiety i 4 mężczyzn, śr. wiek, 30,0 ± 5,2 lat), stomatologów pracujących w szpitalu akademickim Fukuoka. Kryteria włączenia obejmowały: brak aktualnego leczenia stomatologicznego, niestosowanie antybiotyków w ciągu ostatnich 3 miesięcy, brak nadwrażliwości na laktozę lub fermentowane produkty mleczne. Wszyscy badani rozumieli charakter projektu badawczego i dostarczyli pisemnej poinformowanej zgody przed włączeniem do badania. Zezwolenia udzieliła Komisja Etyczna ds. Badań Klinicznych Akademii Stomatologicznej i Akademii Medycznej Fukuoka (zgoda nr 221).

Projekt badania

Otwarte badanie porównawcze

Badanie przeprowadzono od maja do czerwca 2013 roku w szpitalu akademickim Fukuoka. Uczestnicy zostali losowo podzieleni na cztery grupy, otrzymujące tabletki zawierające L. salivarius WB21 (n = 17), L. salivarius TI 2711 (n = 16), Ovalgen® DC (n = 13) albo ksylitol (n = 18) (tab. 1). Zostali poinstruowani, by położyć tabletkę na języku na kilka minut, pozwalając jej się rozpuścić. Przed i po zastosowaniu tabletki oceniano liczebność Streptococcus mutans i Lactobacilli, wydzielanie i pH śliny oraz jej pojemność buforową.

Wzrost S. mutans oceniano za pomocą zestawu Dentocult® SM Strip mutans (Orion Diagnostica, Finlandia).

Najpierw badani przez 3 min żuli gumę parafinową w celu pobudzenia wydzielania śliny i przeniesienia S. mutans z powierzchni zębów do śliny. Następnie przyciskali pasek testowy do śliny na powierzchni języka. Pasek testowy przymocowywano do zakrętki fiolki z selektywną pożywką bulionową, po czym fiolkę zamykano. Po inkubacji w 37°C przez 48 h wyniki klasyfikowano zgodnie z kartą wzorcową do czterech klas (0-3). Jeśli to było możliwe, odnotowywano liczbę kolonii S. mutans. Tab. 2 pokazuje kryteria wykorzystane do oceny zmian liczebności S. mutans przed i po zastosowaniu tabletek.

Wzrost pałeczek kwasu mlekowego oceniano, używając zestawu Dentocult® SM (Orion Diagnostica) u połowy badanych z każdej grupy. 1 ml śliny zebranej w teście z żuciem gumy dodawano do pożywki i inkubowano w 37°C przez 96 h. Zmiany liczebności pałeczek Lactobacillus przed i po użyciu tabletek oceniono wg tych samych kryteriów podanych w tab. 2.

W pozostałej ślinie oznaczono pH przed i po dodaniu kwasu w celu oszacowania jej pojemności buforowej (zestaw CheckBuf; Morita, Japonia). Wydzielanie śliny oszacowano w teście z żuciem gumy.

Badanie krótkoterminowe przeprowadzano od lutego do marca 2014 roku. Uczestnicy zostali poproszeni o zażywanie przez 2 tygodnie po 1 tabletce zawierającej L. salivarius WB21 po jedzeniu i umyciu zębów; tabletkę należało położyć na języku na kilka minut aż do rozpuszczenia. Otrzymali również zalecenie, by w czasie badania nie zmieniać dotychczasowego reżimu higieny jamy ustnej i nie spożywać innych produktów probiotycznych. Przed i podczas badania nie stosowano profesjonalnych zabiegów profilaktycznych ani instruktażu mycia zębów. Zbieranie śliny przeprowadzano przynajmniej 4 h po zjedzeniu lunchu. Jako wybiórczą pożywkę dla S. mutans użyto Mitis Salivarius Agar (Difco, Japonia), uzupełniony 20-proc. sacharozą i bacytracyną (0,2 j/ml) (Sigma, USA) [22]. Ślinę stymulowaną zbierano po żuciu gumy przez 3 min i rozcieńczano, a liczebność kolonii obliczano po inkubacji w 37°C przez 48 h w warunkach beztlenowych.

Analiza statystyczna

Do oceny różnic między grupami w otwartym badaniu porównawczym wykorzystano test Kruskala-Wallisa. Z kolei do porównania par grup wykorzystano test sumy rang Wilcoxona. Natomiast do oceny różnicy liczebności S. mutans pomiędzy dniem 0 i dniem 14 w badaniu krótkoterminowym z L. salivarius WB21 wykorzystano test znakowanych rang Wilcoxona. Analizy statystyczne przeprowadzono za pomocą pakietu oprogramowania R, wersja 3.0.1 [23]. We wszystkich analizach za znamienną statystycznie przyjęto wartość p < 0,05.

Wyniki

Otwarte badanie porównawcze

Dane wyjściowe dla populacji badanej pokazano w tab. 1. S. mutans w punkcie wyjścia wykryto zestawem Dentocult® SM u 69% badanych (44/64). Chociaż liczebność S. mutans w grupie stosującej Ovalgen® DC zdawała się różnić się od wartości w innych grupach, nie odnotowano żadnych statystycznie istotnych różnic w tym zakresie pomiędzy grupami.

Zmiany poziomu S. mutans i Lactobacilli, wydzielanie śliny, jej pH i pojemność buforową po zażyciu tabletki prezentuje tab. 3. Nie wykryto znamiennych różnic między grupami w tym zakresie. Jednakże poziomy S. mutans wydawały się zmniejszać w grupach stosujących L. salivarius WB21, TI 2711, i Ovalgen® DC [mediana odpowiednio 0,0 (IQR od 0,1 do 0,0); 0,0 (od 0,0 do 1,3) i 0,0 (od -1,0 do 1,0)] w stosunku do grupy ksylitolu [0,0 (od 0,0 do 2,0)].

Znamienne różnice obserwowano w liczebności pałeczek Lactobacilli w poszczególnych grupach (p < 0,001). Liczebność Lactobacilli wyraźnie wzrosła w grupach stosujących L. salivarius WB21 i TI 2711 [mediana odpowiednio 3,0 (IQR od 2,0 do 3,0) i 2,5 (od 2,0 do 3,0)] i była znamiennie wyższa niż w pozostałych 2 grupach [odpowiednio 0,0 (od 0,0 do 0,5) i 0,0 (od -0,3 do 0,0)]. Potwierdzono obecność żywotnych pałeczek Lactobacilli w tych tabletkach.

Nie obserwowano żadnych znamiennych różnic w wydzielaniu śliny i jej pH pomiędzy grupami. Jednakże wydzielanie śliny (w ml na 3 min) wykazywało tendencję malejącą w grupach stosujących Ovalgen® DC i ksylitol [mediana odpowiednio –0,5 (IQR od 1,0 do 0,0) i 0,5 (od -1,1 do 0,0),], ale nie L. salivarius WB21 i L. salivarius TI 2711 [odpowiednio 0,0 (od -0,5 do 0,0) i 0,0 (od -0,4 do 0,5)]. pH śliny przejawiało tendencje wzrostowe w grupach L. salivarius TI 2711 i Ovalgen® DC [mediana odpowiednio 0,2 (IQR od 0,0 do 0,3) i 0,1 (od 0,0 do 0,2)].

Znamienne różnice między grupami stwierdzono w zakresie pojemności buforowej śliny (p = 0,004). Była ona zmniejszona w grupie stosującej ksylitol [mediana -0,3 (IQR od 0,6 do -0,1)], a zwiększona w grupie Ovalgen® DC [0,2 (od 0,0 do 0,3)], ale nie w pozostałych grupach [mediana odpowiednio 0,0 (IQR od 0,4 do 0,3) i 0,0 (od -0,2 do 0,4)]. Analiza porównawcza wykazała znamienne różnice pomiędzy grupami stosującymi ksylitol i L. salivarius TI 2711 oraz Ovalgen®DC (odpowiednio p = 0,003 i p = 0,002).

Rys. 1. Zmiana liczebności S. mutans (log CFU/ml) wywołana przez stałe doustne podawanie tabletek zawierających
L. salivarius WB21 przez 2 tygodnie. Test znakowanych rang Wilcoxona wykazał znamienną różnicę
pomiędzy dniem 0 a dniem 14 (p = 0,039).

Badanie krótkoterminowe

Liczebność S. mutans po 2 tygodniach doustnego podawania tabletek zawierających L. salivarius WB21 zmniejszyła się u wszystkich badanych prócz jednego; pomiędzy dniami 0 i 14 obecna była znamienna różnica [6,0 (od 4,9 do 6,3) do 5,5 (od 4,8 do 6,1) log CFU/ml; p = 0,039; rys. 1].

Omówienie

Doustne podawanie L. salivarius WB21 i TI 2711 nie wykazało działań niepożądanych związanych z postępem próchnicy. W rzeczywistości tabletki te zapewniały lepszą odporność na czynniki ryzyka próchnicy w porównaniu z samym ksylitolem. U badanych otrzymujących tabletki z ksylitolem wzrosła liczebność S. mutans, a obniżyły się wydzielanie śliny i jej pojemność buforowa. Liczebność S. mutans spadła zwłaszcza w grupie otrzymującej tabletki z L. salivarius WB21. Odnotowano go u 29,4% badanych z gr. L. salivarius WB21 (5/17), 18,8% z L. salivarius TI 2711 (3/16), 38,5% z Ovalgen® DC (5/13) i 16,7% z ksylitolem (3/18). Wzrost liczebności S. mutans nastąpił u 11,8% badanych z gr. L. salivarius WB21 (2/17), 31,3% z L. salivarius TI 2711 (5/16), 30,8% z Ovalgen® DC (4/13) i 44,4% z ksylitolem (8/18). Ponadto zwiadowcze badanie krótkoterminowe z podawaniem tabletek zawierających L. salivarius WB21 wykazało obniżenie liczebności S. mutans w ślinie po 2 tygodniach.

Wydzielanie śliny, jej pH i pojemność buforowa u pacjentów otrzymujących tabletki z L. salivarius WB21 i TI 2711 nie zmieniły się lub wzrosły. Zmniejszenie pojemności buforowej śliny odnotowano w grupie stosującej ksylitol. Mediana była taka sama w grupach L. salivarius WB21 i TI 2711, przy czym mniejsza zmienność została odnotowana w gr. L. salivarius TI 2711 niż L. salivarius WB21 (tab. 3). Znamienna różnica w pojemności buforowej śliny została wykazana między gr. z L. salivarius TI 2711 i z ksylitolem.

Wydzielanie śliny w 4 grupach badanych nie różniło się znamiennie, choć wzrosło w grupie z L. salivarius TI 2711 [z 7,3 (od 5,8 do 8,8) do 8,0 (od 6,1 do 9,3) ml na 3 min]. Tendencja wzrostowa dotycząca pH śliny w grupie z L. salivarius TI 2711 mogła być spowodowana jej większym wydzielaniem (tab. 3). W grupie z L. salivarius WB21 nie odnotowano żadnych zmian w wydzielaniu śliny, jej pH ani pojemności buforowej. We wcześniejszych badaniach wydzielanie śliny ulegało znamiennemu nasileniu podczas doustnego podawania produktów zawierających L. salivarius WB21 przez 2 tygodnie [9, 24], nie zmieniły się natomiast pH śliny ani jej pojemność buforowa. Wzrost wydzielania śliny w tych badaniach mógł być spowodowany przez ciągłe przyjmowanie tabletek.

Nasze wyniki wskazują, że tabletki zawierające szczep L. salivarius mogą być bezpiecznie używane bez wzrostu ryzyka próchnicy i że doustne ich podawanie może przyczyniać się do kontroli próchnicy u zdrowych osób dorosłych. Badanie otwarte jest niewystarczające dla stwierdzenia pozytywnego wpływu pałeczek Lactobacilli na zapobieganie próchnicy, ponieważ we wcześniejszych badaniach zaślepionych widoczny był efekt placebo [7, 9, 10]. Dlatego dla potwierdzenia wpływu tabletek zawierających L. salivarius na czynniki ryzyka próchnicy potrzebne jest badanie randomizowane podwójnie zaślepione z placebo.

Tabletki zawierające przeciwciała z żółtka jaja przeciwko glukozylotransferazie komórkowej S. mutans (anti-CA-gtf IgY, Ovalgen® DC) i tabletki z ksylitolem w publikowanym badaniu służyły do porównania. Wszystkie używane produkty zawierały ksylitol, niefermentowalny alkohol cukrowy, który nie może być wykorzystywany przez bakterie kariogenne jako źródło energii [24]. W naszym badaniu poziom S. mutans w ślinie wzrósł u 44,4% osób z grupy stosującej ksylitol. Test żucia gumy został przeprowadzony dwa razy i dlatego więcej S. mutans mogło zostać usuniętych z powierzchni zębów. Wydzielanie, pH i pojemność buforowa śliny zmniejszały się albo pozostawały niezmienione przez doustne stosowanie tabletek z ksylitolem. W badaniu klinicznym z użyciem gumy z ksylitolem stwierdzono, że żucie jest niezbędne do pobudzania przepływu śliny i wynikającej stąd normalizacji pH oraz obniżenia liczebności S. mutans w ślinie [25]. Zasugerowano, że lizanie tabletki z ksylitolem nie wpłynie na jakość śliny.

Tabletki z Ovalgen®DC w porównaniu z tabletkami z ksylitolem wpływały znamiennie na wzrost pojemności buforowej śliny, jednakże powód tego jest niejasny. Stopień spadku liczebności S. mutans w grupie z Ovalgen® DC (38,5%) był większy niż w grupie z ksylitolem (16,7%), jednak różnice między tymi grupami nie były znamienne. Donoszono, że anti-CA-gtf IgY opóźnia rozwój zmian próchniczych u szczurów [26], a w 5-dniowym badaniu podwójnie zaślepionym z placebo tabletki zawierające anti-CA-gtf IgY znacznie redukowały liczebność S. mutans [27]. Średnia ogólna liczebność bakterii beztlenowych nie różniła się znamiennie przed i po badaniu [27], wskazując, że Ovalgen® DC działa specyficznie na gatunki kariogenne.

Natomiast pałeczki kwasu mlekowego wpływają na różne bakterie bytujące w jamie ustnej i spełniają różne funkcje zależnie od gatunku, wpływając na agregację, konkurowanie o miejsca adhezji, substancje odżywcze i czynniki wzrostowe, biorąc udział w wytwarzaniu substancji antybakteryjnych, takich jak kwasy, nadtlenek wodoru i bakteriocyny, i w odpowiedzi immunologicznej [28]. Mechanizmy, poprzez które L. salivarius WB21 i TI 2711 redukują ryzyko próchnicy, są niejasne, niemniej jednak jako potencjalne takowe wskazywano koagregację, hamowanie wzrostu S. mutans i zmniejszanie kwasogenności płytki nazębnej [29-31]. Keller i wsp. [29] badali in vitro zdolność 8 probiotycznych szczepów Lactobacillus (L. plantarum 299 v, 931, L. rhamnosus GG, LB21, L. paracasei F19, L. reuteri ATCC PTA 5289, DSM 17938 i L. acidophilus La5) do koagregacji i hamowania wzrostu S. mutans, stwierdzając, że właściwości te posiadają wszystkie badane szczepy. Inhibicja wzrostu była specyficzna gatunkowo i zależna zarówno od pH, jak i gęstości komórki [29]. W innym badaniu in vitro również wykazano, że produkcja kwasu mlekowego w zawiesinach płytki nazębnej i probiotycznych Lactobacilli była zależna od badanego szczepu [32].

W publikowanym badaniu pH śliny nie ulegało zmianie wskutek doustnego spożycia L. salivarius WB21 lub TI 2711. Wcześniejsze badanie kliniczne wykorzystujące olej zawierający L. salivarius WB21 nie wykazało zmian pH śliny po 2 tygodniach leczenia [9]. Krótkotrwałe zażywanie L. rhamnosus GG i L. reuteri przez 2 tygodnie nie miało żadnego wpływu na wytwarzanie kwasów w naddziąsłowej płytce nazębnej [33]. Natomiast długoterminowe (6 tygodni) spożywanie L. brevis CD2 powodowało znaczące obniżenie kwasogenności płytki nazębnej [31]. Ponadto badania kliniczne wskazywały, że efekty działania probiotyków różnią się w zależności od wrażliwości gospodarza. Istotnie liczebność S. mutans u kilku badanych w obecnej pracy wzrosła po doustnym spożyciu preparatu z L. salivarius. Konieczne są dalsze badania nad cechami szczepów probiotycznych i odpowiedzi gospodarza w celu określenia ich optymalnych zastosowań, dawek i czasu leczenia.

Wnioski 

Nasze wyniki wskazują, że podawanie tabletek zawierających probiotyczne bakterie kwasu mlekowego L. salivarius WB21 i TI 2711 w celu kontroli płytki nazębnej, zachowania zdrowia przyzębia i likwidacji przykrego zapachu z ust jest bezpieczne i pomaga zapobiegać rozwojowi próchnicy.

Konflikt interesów

Autorzy oświadczają, że nie zachodzi żaden konflikt interesów.

Udziały autorów

S.N. zaprojektowała badanie, dokonała analizy danych i napisała wstępną wersję pracy. N.T. gromadził próbki śliny i wykonywał część eksperymentalną badania. Y.M. i H.T. skomentowali dane i pomogli w pisaniu pracy. Wszyscy autorzy przeczytali i zatwierdzili wersję ostateczną.

Podziękowania

Badanie było częściowo wspierane przez grant dla młodych naukowców (nr 23792532), grant dla badań naukowych (nr 23593078) z japońskiego Ministerstwa Edukacji, Kultury, Sportu, Nauki i Techniki (MEXT), a także ze wspieranego przez MEXT programu Strategicznej Fundacji Badawczej Uczelni Prywatnych, 2012-2016. Autorzy informują, że nie mają żadnych finansowych powiązań z produktami używanymi w badaniu.

Tłumaczenie
lek. med. Dorota Tukaj
„BMC Oral Health” 2014, 14:110

Piśmiennictwo:

1. Gotteland M., Brunser O., Cruchet S.: Systematic review: are probiotics useful in controlling gastric colonization by Helicobacter pylori? „Aliment Pharmacol Ther” 2006, 15:1077-1086.

2. Mazmanian S.K., Lui C., Tzianaboz A.O., Kasper D.L.: An immunomodulatory molecule of symbiotic bacteria directs maturation of the host immune system. „Cell” 2005, 122:107-118.

3. Chen Y.S., Jan R.L., Lin Y.L. i wsp.: Randomized placebo-controlled trial of lactobacillus on asthmatic children with allergic rhinitis. „Pediatr Pulmonol” 2010, 45:1111-1120.

4. Uccello M., Malaguarnera G., Basile F. i wsp.: Potential role of probiotics on colorectal cancer prevention. „BMC Surg” 2012, 12:S35. doi:10.1186/1471-2482-12-S1-S35

5. Ahola A.J., Yli-Knuuttila H., Suomalainen T. i wsp.: Short-term consumption of probiotic-containing cheese and its effect on dental caries risk factors. „Arch Oral Biol” 2002, 47:799-804.

6. Romani Vestman N., Hasslöf P., Keller M.K. i wsp.: Lactobacillus reuteri influences regrowth of mutans streptococci after full-mouth disinfection: a double-blind, randomized, controlled trial. „Craies Res” 2013, 47:338-345.

7. Shimauchi H., Mayanagi G., Nakaya S. i wsp.: Improvement of periodontal condition by probiotics with Lactobacillus salivarius WB21: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. „J Clin Periodontol” 2008, 35:897-905.

8. Iwamoto T., Suzuki N., Tanabe T. i wsp.: Effects of probiotic Lactobacillus salivarius WB21 on halitosis and oral health: an open-labeed pilot trial. „Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod” 2010, 110:201-208.

9. Suzuki N., Tanabe K., Takeshita T. i wsp.: Effects of oil drops containing Lactobacillus salivarius WB21 on periodontal health and oral microbiota producing volatile sulfur compounds. „J Breath Res” 2012, 6:017106. doi:10.1088/1752-7155/6/1/017106

10. Suzuki N., Yoneda M., Tanabe K. i wsp.: Lactobcaillus salivarius WB21-containing tablets for the treatment of oral malodor: a double blind, randomized, placebo-controlled crossover trial. „Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol” 2014, 117:462-470.

11. Meurman J.H., Stamatova I.: Probiotics: contributions to oral health. „Oral Dis” 2007, 13:443-451.

12. Matsuoka T., Nakanishi M., Aiba Y., Koga Y.: Mechanism of Porphyromonas gingivalis killing by Lactobacillus salivarius TI2711. „J Jpn Soc Periodontol” (Japanese) 2004, 46:118-126.

13. Matsuoka T., Sugano N., Takigawa S. i wsp.: Effect of oral Lactobacillus salivarius TI2711 (LS1) administration on periodontopathic bacteria in subgingival plaque. „J Jpn Soc Periodontol” (Japanese) 2006, 48:315-324.

14. Kanasi E., Johansson I., Lu S.C. i wsp.: Microbial risk markers for childhood caries in pediatricians’ offices. „J Dent Res” 2010, 89:378-383.

15. Byun R., Nadkarni M.A., Chhour K.L. i wsp.: Quantitative analysis of diverse Lactobcaillus species present in advanced dental caries. „J Clin Microbiol” 2004, 42:3128-3136.

16. Hahn C.L., Falkler W.A. Jr, Minah G.E.: Microbiological studies of carious dentine from human teeth with irreversible pulpitis. „Arch Oral Biol” 1991, 36:147-153.

17. Colloca M.E., Ahumada M.C., López M.E., Nader-Macías M.E.: Surface properties of lactobacilli isolated from healthy subjects. „Oral Dis” 2000, 6:227-233.

18. Kõll-Klais P., Mändar R., Leibur E. i wsp.: Oral lactobacilli in chronic periodontitis and periodontal health: species composition and antimicrobial activity. „Oral Microbiol Immunol” 2005, 20:354-361.

19. Çaglar E., Cildir S.K., Ergeneli S. i wsp.: Salivary mutans streptococci and lactobacilli levels after ingestion of the probiotic bacterium Lactobacillus reuteri ATCC 55730 by straws or tablets. „Acta Odontol Scand” 2006, 64:314-318.

20. Chuang L.C., Huang C.S., Ou-Yang L.W., Lin S.Y.: Probiotic Lactobacillus paracasei effect on cariogenic bacterial flora. „Clin Oral Investig” 2011, 15:471-476.

21. Lexner M.O., Blomqvist S., Dahlén G., Twetman S.: Microbiological profiles in saliva and supragingival plaque from caries-active adolescents before and after a short-term daily intake of milk supplemented with probiotic bacteria – a pilot study. „Oral Health Prev Dent” 2010, 8:383-388.

22. Köhler B., Bratthall D.: Practical method to facilitate estimation of Streptococcus mutans levels in saliva.
„J Clin Microbiol” 1979, 9:584-588.

23. The R project homepage, www.r-project.org webcite.

24. Trahan L.: Xylitol: A review of its action on mutans streptococci and dental plaque – its clinical significance. „Int Dent J” 1995, 45:77S-92S.

25. Ribelles Llop M., Guinot Jimeno F., Mayné Acién R., Bellet Dalmau L.J.: Effects of xylitol chewing gum on salivary flow rate, pH, buffering capacity and presence of Streptococcus mutans in saliva. „Eur J Paediatr Dent” 2010, 11:9-14.

26. Krüger C., Pearson S.K., Kodama Y. i wsp.: The effects of egg-derived antibodies to glucosyltransferases on dental caries in rats. „Caries Res” 2004, 38:9-14.

27. Nguyen S.V., Icatio F.C., Nakano T. i wsp.: Anti-cell-associated glucosyltransferase immunoglobulin Y suppression of salivary mutans streptococci in healthy young adults. „J Am Dent Assoc” 2011, 142:943-949.

28. Teughels W., Van Essche M., Sliepen I., Quirynen M.: Probiotics and oral healthcare. „Periodontol” 2000 2008, 48:111-147.

29. Keller M.K., Hasslöf P., Stecksén-Blicks C., Twetman S.: Co-aggregation and growth inhibition of probiotic lactobacilli and clinical isolates of mutans streptococci: an in vitro study. „Acta Odontol Scand” 2011, 69:263-268.

30. Holts C., Alexander C., Balcke C. i wsp.: Lactobacillus paracasei DSMZ16671 reduces mutans streptococci: a short-term pilot study. „Probiotics Antimicrob Proteins” 2013, 5:259-263.

31. Campus G., Cocco F., Carta G. i wsp.: Effect of a daily dose of Lactobacillus brevis CD2 lozenges in high caries risk schoolchildren. „Clin Oral Invest” 2014, 18:555-561.

32. Keller M.K., Twetman S.: Acid production in dental plaque after exposure to probiotic bacteria. „BMC Oral Health” 2012, 12:44. doi:10.1186/1472-6831-12-44

33. Marttinen A., Haukioja A., Karjalainen S. i wsp.: Short-term consumption of probiotic lactobacilli has no effect on acid production of supragingival plaque. „Clin Oral Investig” 2012, 16:797-803.

Autorzy:
Tetsuyo Nishihara, Nao Suzuki, Masahiro Yoneda, Takao Hirofuji
Dział Stomatologii Ogólnej, Wydział Stomatologii Ogólnej, Akademia Stomatologiczna w Fukuoka (Japonia)

Zdjęcia:

Fotolia

Streszczenie:
U 64 zdrowych ochotników oceniono wpływ tabletek zawierających Lactobacillus salivarius na czynniki ryzyka próchnicy. Uczestników zrandomizowano do czterech grup, otrzymujących tabletki zawierające L. salivarius WB21, L. salivarius TI 2711, Ovalgen® DC (przeciwciało przeciwko glukozylotransferazie ze Streptococcus mutans) albo ksylitol. Przed i po stosowaniu tabletek oceniono liczebność Streptococcus mutans i pałeczek kwasu mlekowego, wydzielanie i pH śliny oraz jej pojemność buforową. Następnie 8 zdrowym ochotnikom przez 2 tygodnie podawano tabletki zawierające L. salivarius WB21 (2,0 × 109 CFU/dobę), po czym oceniono liczebność Streptococcus mutans w ślinie.