Wykorzystanie lasera diodowego…

<…w zabiegu odsłonięcia i natychmiastowego obciążenia ortodontycznego zatrzymanego kła – opis przypadku

Zęby, które po całkowitym uformowaniu korzenia nie wyrznęły się i nadal pozostają w kości, są określane jako zęby zatrzymane [1]. Według Bishary [2] częstość występowania zębów zatrzymanych wynosi od 0,9% do 4,3%.

Ericson i Kurol [3] podają, że najczęściej zaobserwować można zatrzymane stałe kły górne (1,5-2,2% populacji). Autorzy podkreślają również, że zatrzymane kły górne w 85% są zlokalizowane od strony podniebiennej.

Według licznych źródeł [4, 5, 6] występowanie tego zjawiska może być uwarunkowane czynnikami miejscowymi (takimi jak brak miejsca dla zęba w łuku) bądź genetycznymi. Etiopatogeneza zębów zatrzymanych nie jest jednak do końca wyjaśniona.

Według Paradowskiej-Stolarz i wsp. [7] diagnostyka zęba zatrzymanego powinna obejmować zarówno badanie kliniczne (brak wyrznięcia się zęba w odpowiednim dla niego czasie), jak i radiologiczne. Autorzy podkreślali, że badaniem przesiewowym w tym przypadku jest zdjęcie pantomograficzne, jednak dla pełnej diagnostyki niezbędne jest wykonanie tomografii komputerowej. Dopiero taka projekcja dostarcza informacji dotyczącej usytuowania zęba zatrzymanego oraz umożliwia zobrazowanie sąsiadujących z nim struktur, a także zaplanowanie zabiegu chirurgicznego.

Popowski i wsp. [8] nadmieniają o dwóch obecnie stosowanych metodach postępowania:

• metodzie wyrzynania z wytworzeniem okienka w błonie śluzowej, stosowanej głównie w sytuacjach płytkiego poddziąsłowego położenia korony zęba zatrzymanego, w przypadku gdy powierzchnia zęba jest już częściowo widoczna np. w końcowym etapie leczenia, gdy doszło do odklejenia zamka;

• metodzie „zamkniętego wyrzynania” (closed eruption – CE), stosowanej w przypadkach głębokiego położenia zęba zatrzymanego.

W pracy przedstawiono zabieg odsłonięcia umieszczonej podśluzówkowo korony zęba 13 przy wykorzystaniu stomatologicznego lasera diodowego.

Opis przypadku

Pacjent, lat 18, zgłosił się do gabinetu stomatologicznego w celu leczenia wady zgryzu. Stan ogólny oceniono jako bardzo dobry. W pierwszym etapie przeprowadzono szczegółową analizę anomalii zgryzowej, wykonując zdjęcia rentgenowskie – panoramiczne oraz boczne głowy – a także dokonując analizy modeli diagnostycznych, dostarczonych przez pacjenta z innego gabinetu. Wykonano także komplet fotografii zewnątrz- i wewnątrzustnych (fot. 1).

Zebrane w ten sposób dane pozwoliły na postawienie rozpoznania ortodontycznego – przetrwały ząb mleczny 53 oraz zatrzymany od strony podniebiennej ząb 13 (fot. 2). Pacjentowi przedstawiono plan leczenia ortodontyczno-chirurgicznego, uwzględniający zabieg odsłonięcia zęba 13 przy użyciu lasera diodowego firmy Exo X1 (Dochem, Shanghai).

Badanie podmiotowe pozwoliło na precyzyjne zlokalizowanie szczytu korony zęba 13, uwidocznionego na obszarze ok 1,0 mm² (fot. 3).

Przed przystąpieniem do zabiegu odsłonięcia korony zęba 13 wykonano znieczulenie nasiękowe operowanej okolicy (Mepidont 3% 0,5 ml) (fot. 4).

Ustawienia pracy lasera były następujące: moc: 5 W, tryb pracy: impulsowy, odstęp między impulsami: 200 μs, czas trwania impulsu: 50 μs (fot. 5). W zabiegu wykorzystano światłowód o średnicy 400 nm (fot. 6).

Odsłonięto ok. 1/2 powierzchni korony zęba 13 (fot. 7).

W kolejnym etapie usunięto ząb mleczny – 53. W celu utrzymania suchości pola operacyjnego ranę zabezpieczono materiałem hemostatycznym – Spongostan (fot. 8).

Cała procedura trwała około 10 min. Dzięki otrzymaniu homeostazy przy użyciu lasera możliwe było natychmiastowe obciążenie zęba 13 łańcuszkiem ortodontycznym podłączonym do głównego łuku aparatu stałego (fot. 9, 10).

Pacjent opisał sam zabieg i okres pozabiegowy jako całkowicie bezbolesne. Wizyta kontrolna po 24 godzinach wykazała prawidłowe gojenie rany.

Dyskusja

Jedną z pierwszych, a zarazem najprostszych metod wprowadzania kła do łuku zębowego jest gingiwektomia, tj. wycięcie błony śluzowej pokrywającej wargowo umiejscowiony ząb wraz z odsłonięciem od połowy do 3/4 powierzchni korony zęba. Cięcie prowadzone jest w kształcie łuku, tak aby pozostawić minimum 3-5 mm dziąsła otaczającego przyszyjkową część korony zęba zatrzymanego. Następnie na powierzchnię szkliwa zakłada się (na około 7 dni) opatrunek leczniczy zapobiegający przerostowi dziąsła. Po wygojeniu dziąsła, co zajmuje około 2-3 tygodni, do zęba doklejany jest zaczep ortodontyczny. Bardziej radykalną metodą jest odsłonięcie zęba zatrzymanego i wytworzenie tzw. „okienka” – w sytuacji tej poza błoną śluzową usuwana jest również kość otaczająca zawiązek zębowy [9].

U naszego pacjenta dzięki wykorzystaniu lasera diodowego możliwe było przeprowadzenie zabiegu gingiwektomii w suchym polu operacyjnym. Umożliwiło to natychmiastowe obciążenie zatrzymanego zęba elementem ortodontycznym, który połączony został z aktywnym łukiem aparatu stałego, i skróciło okres gojenia poazabiegowego.

Zbyt mocne odsłonięcie korony zębowej prowadzić może do wytworzenia się zbyt niskiego przyczepu dziąsła brzeżnego w okolicy zęba, co powoduje wydłużenie korony klinicznej sprowadzanego zęba i pogorszenie efektu estetycznego [9]. Obecnie zwraca się szczególną uwagę na jak najbardziej oszczędne usuwanie tkanek miękkich i kości otaczających ząb, w szczególności zaś struktur otaczających szyjkę zęba i okolicę połączenia szkliwno-cementowego. Postępowanie takie zapewnia prawidłowe odtworzenie struktur przyzębia oraz przyczepu łącznotkankowego, a w rezultacie obserwowane jest minimalne wydłużenie korony klinicznej zęba. Planując zabieg, należy zachować minimum 3-milimetrową szerokość dziąsła związanego w celu zabezpieczenia dziąsła przed urazami związanymi z tkankami miękkimi, takimi jak pociąganie przez mięśnie mimiczne twarzy błony śluzowej [10].

Wykorzystany w naszym zabiegu laser półprzewodnikowy pozwolił na precyzyjne odsłonięcie korony zęba 13 z jednoczesnym zachowaniem maksymalnej wysokości dziąsła brzeżnego oraz przyczepu nabłonkowego.

Podsumowanie

Dzięki intensywnemu rozwojowi technik stwarzających możliwości doskonalenia aparatury laserowej oraz gromadzeniu doświadczeń klinicznych uzyskuje się coraz lepsze wyniki leczenia przy użyciu promieniowania laserowego. Jak wykazał publikowany artykuł, półprzewodnikowe lasery mogą być skutecznie stosowane w procedurach ortodontyczno-chirurgicznych, m.in. w odsłonięciu koron zębów zatrzymanych, ułatwiając oraz znacznie skracając czas zabiegu.

Piśmiennictwo:

1. Kawala B., Szeląg J.: Postępowanie ortodontyczno-chirurgiczne w nietypowych przypadkach zębów zatrzymanych. „Dent. Med. Probl.” 2003, 40, 2, 355-362. 

2. Bishara Samir E.: Impacted maxillary canines. A review. „Am. J. Orthod. Dentofac. Orthop.” 1992, 101, 159-171.

3. Ericson S., Kurol J.: Radiographic examination of ectopically erupting maxillary canines. „Am. J. Orthod. Dentofac. Orthop.” 1987, 91, 483-492.

4. Zabel M.: Patomechanizm zatrzymania górnych stałych kłów oraz diagnostyka i ocena radiologiczna ich położenia. „Dent Med. Probl.” 2006, 43, 2, 282-287.

5. Chung D.D., Weisberg M., Pagala M.: Incidence and effects of genetic factors on canine impaction in an isolated Jewish population. „Am. J. Orthod. Dentofac. Orthop.” 2011,139, e331-335.

6. Kazanci F., Celikoglu M., Miloglu O. et al.: Frequency and distribution of developmental anomalies in the permanent teeth of a Turkish orthodontic patient population. „J. Dent. Sci.” 2011, 6, 82-89.

7. Paradowska-Stolarz A., Rzepecka-Skupień M., Chojnowski S. et al.: Postępowanie ortodontyczne i ortodontyczno-chirurgiczne z kłami zatrzymanymi – przegląd piśmiennictwa. „Dent. Forum” 2014, 2, 43-50.

8. Popowski W., Wesołowski P., Zadurska M. et al.: Przyczyny odklejania się zamków ortodontycznych, użytych podczas zabiegów chirurgicznego odsłaniania zębów zatrzymanych. Ocena skuteczności leczenia chirurgiczno-ortodontycznego przy zastosowaniu tej metody leczenia. „Nowa Stom.” 2008, 2, 49-53.

9. Kokich V., Mathews D.: Surgical and orthodontic management of impacted teeth. „Dent. Clin. North Am.” 1993, 37, 2, 181-204.

10. Romankiewicz P., Majewski P., Stós W.: Zabiegi chirurgiczne stosowane w zespołowym leczeniu pacjentów z zatrzymanymi zębami. „Czas. Stomat.” 2002, 55, 4, 237-241.

The use of diode laser in treatment of unveiling and immediate orthodontic loading of impacted canine – a case report

Autorzy:

dr n. med. Rafał Flieger, Praktyka Stomatologiczna, Kościan
lek. stom. Jacek Matys, Praktyka Stomatologiczna, Wschowa

Streszczenie:
Wielu autorów podaje, że najczęściej obserwować można zatrzymane stałe kły górne (1,5-2,2% populacji). Badacze podkreślają również, że zatrzymane kły górne w 85% są zlokalizowane podniebiennie. Według licznych źródeł występowanie tego zjawiska uwarunkowane może być czynnikami miejscowymi (takimi jak brak miejsca dla zęba w łuku) bądź genetycznymi. Etiopatogeneza nie jest jednak do końca wyjaśniona. W pracy przedstawiono zabieg odsłonięcia umieszczonej podśluzówkowo korony zęba 13 przy wykorzystaniu stomatologicznego lasera diodowego.

Summary:
Many authors report that the most frequently impacted permanent upper canines can be observed (1.5-2.2% of the population). The researchers also emphasized that the impacted upper canines in 85% cases are located on palatal side. According to numerous sources, the occurrence of this phenomenon may be conditioned by local factors (such as lack of space for the tooth in the arch) or genetic factors. The etiopathogenesis is not fully elucidated. The paper presents the procedure of unveiling, placed submucosally 13 tooth crown, using dental diode laser.