Zapalenie dziąsła – przyczyny, objawy, leczenie, zapobieganie

Niewłaściwa higiena jamy ustnej najczęściej prowadzi do odkładania się kamienia nazębnego. Płytka nazębna jest idealnym środowiskiem do rozwoju bakterii odpowiedzialnych za stany zapalne dziąseł i przyzębia oraz wstępem do recesji dziąseł i rozwoju paradontozy. Na czym polega zapalenie dziąseł i jak mu przeciwdziałać? Czy na zapalenie dziąseł niezbędne jest przyjmowanie antybiotyków na receptę?

Zapraszamy do lektury!

Zdjęcie ilustracyjne / Adobe Stock

Pierwsze objawy zapalenia dziąseł są często ignorowane przez pacjenta, bo rzadko towarzyszy im ból. Na początkowym etapie pacjent widzi tylko niewielkie, miejscowe zaczerwienienie, odczuwa lekką tkliwość i wyczuwa obrzęk. Niepokojem napełnia go dopiero widoczna krew w wodzie po myciu zębów, lecz bardzo często nie skłania to jeszcze pacjenta do umówienia wizyty u lekarza stomatologa.

Co to jest zapalenie dziąseł?

Zapalenie dziąseł jest stosunkowo często spotykaną chorobą przyzębia. Powodem stanu chorobowego jest najczęściej niewłaściwa higiena jamy ustnej i zębów, co w konsekwencji sprowadza się do powstawania płytki nazębnej. Płytka nazębna jest idealnym środowiskiem do rozwoju infekcji bakteryjnej tkanki okołozębowej.  Nieusuwany kamień nazębny może spowodować recesję dziąseł, próchnicę oraz paradontozę.

Czym jest kamień nazębny?

Płytka nazębna to lepki, wilgotny, miękki nalot na zębach, na który składa się ślina, resztki pokarmu, produkty metabolizmu bakterii, wapnia, fosforu.

Najczęściej przyczyną powstawania płytki nazębnej jest niewłaściwa higiena jamy ustnej. Samo czyszczenie zębów szczoteczką nie wystarczy, by pozbyć się płytki nazębnej. Codzienne szczotkowanie, przynajmniej dwa razy: rano, po śniadaniu i wieczorem przed snem, powinno być uzupełnione oczyszczaniem przestrzeni międzyzębowej nitką dentystyczną oraz płukaniem ust płynami stomatologicznymi.

Powstawaniu kamienia nazębnego sprzyja również:

• dieta uboga w minerały i witaminy z grupy B i C
• choroby (anemia, alergie, anoreksja, cukrzyca)
• noszenie protez ortodontycznych i aparatów korekcyjnych
• zbyt twarde włosie szczoteczki do zębów
• za duża siła nacisku podczas szczotkowania
• omijanie podczas szczotkowania szczelin między zębami (zęby należy myć w 5 pozycjach, nie w trzech)
• palenie papierosów (osłabia ukrwienie dziąseł)
• nadużywanie alkoholu
• przyjmowanie niektórych leków
• zaburzenie równowagi hormonalnej (ciąża, menopauza, menstruacja)
• predyspozycje genetyczne

Pierwsze objawy zapalenia dziąseł

Pierwsze objawy, związane z zaczerwienieniem dziąseł, często nie budzą niepokoju. Dopiero krwawienie z dziąseł przyciąga uwagę, zwłaszcza widoczne przy myciu zębów. Często jest jednak składane na zbyt silny nacisk na szczoteczkę do zębów.

Postępujący stan zapalny dziąseł objawia się nadwrażliwością na zimne i gorące napoje i jedzenie oraz recesją dziąseł i odsłanianiem szyjek oraz korzeni.

Jak leczyć zapalenie dziąseł?

Zapalenia dziąseł nie da się wyleczyć w warunkach domowych, gdyż konieczne jest zdjęcie kamienia nazębnego, a to czynność wykonywana wyłącznie w gabinecie stomatologicznym.

Po oczyszczeniu zębów z płytki nazębnej konieczna jest zmiana nawyków, obejmująca zarówno wzbogacenie diety w produkty bogate w witaminy oraz minerały, jak i właściwa higiena jamy ustnej (technika mycia, nitkowanie, płukanie), regularne kontrole i zdejmowanie kamienia nazębnego.

Czy na zapalenie dziąseł przyjmuje się antybiotyki na receptę?

Zapalenie dziąseł nie jest wystarczającym wskazaniem do przepisania antybiotyków.

Głównym czynnikiem sprawczym zapalenia dziąseł są drobnoustroje zebrane w biofilmie (płytce nazębnej).

Pozostają one głównie poza organizmem pacjenta, a to uniemożliwia przedostanie się cząstek antybiotyku w zamierzone miejsce. Terapia antybiotykiem jest po prostu nieskuteczna. Najlepsze rezultaty w leczeniu zapalenia dziąseł odnosi mechaniczne usunięcie kamienia nazębnego.

Wyjątki

Istnieje kilka wyjątków od powyższej reguły.

Osoby o obniżonej odporności, z tak zwanej grupy ryzyka, czyli chorujące na ciężkie choroby: AIDS, cukrzyca, białaczka, mogą potrzebować dodatkowej osłony przed zabiegiem skalingu, gdy bakterie z płytki nazębnej są przypadkowo uwalniane do organizmu. Antybiotykoterapia jest wtedy traktowana jako wsparcie i profilaktyka przed powikłaniami.

Również w przypadku, gdy zapalenie dziąseł połączone jest z ropną wydzieliną lub owrzodzeniami, konieczne jest leczenie antybiotykami, by bakterie nie przedostały się do organizmu pacjenta.