Zdarzenia wypadkowe w stomatologii

W artykule w sposób przekrojowy i zwięzły przedstawiono najważniejsze zagadnienia dotyczące zdarzeń wypadkowych, które mogą wystąpić w pracy stomatologa – opierając się na konkretnych zapisach prawnych. 

Zdarzenia wypadkowe związane z wykonywaną pracą dzieli się zwykle na urazowe i bezurazowe. Wśród zdarzeń wypadkowych tzw. urazowych wyróżnia się: wypadek przy pracy, wypadek traktowany na równi z wypadkiem przy pracy oraz wypadek w drodze do lub z pracy. Z kolei do zdarzeń wypadkowych bezurazowych zalicza się zdarzenia potencjalnie wypadkowe.

Zagrożenia zawodowe lekarza stomatologa wynikają ze wzajemnie przenikających się, współzależnych obszarów pomiędzy lekarzem, pacjentem i technologią wykonywanej pracy. Są one związane z realizacją m.in. takich zadań, jak: diagnozowanie i leczenie chorób zębów oraz przyzębia, dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej; uzupełnianie i odbudowa brakującego uzębienia za pomocą różnego rodzaju protez; prewencja chorób zębów i przyzębia. Kumulują się też zagrożenia związane z możliwością upadku, obsługą sprzętu czy przemieszczania się pojazdami mechanicznymi.

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe

Zdarzenie potencjalnie wypadkowe – „prawie wypadek” – to takie zdarzenie, które nie powoduje urazów, lecz stwarza zagrożenie i może być przyczyną strat materialnych (np. upadek na śliskiej powierzchni).

Pierwsze wyniki badań relacji zachodzących między wskaźnikami wypadków urazowych i wydarzeń wypadkowych bezurazowych w postaci trójkąta wydarzeń wypadkowych przedstawił w 1931 r. H. Heinrich. Późniejsze badania i analizy danych rejestrowanych w przedsiębiorstwach  wskazują  na podobieństwo przebiegu zdarzeń oraz ich przyczyn, prowadzących do poważnych urazów, i tych, które powodują tylko drobne urazy lub nie powodują urazów, a jedynie straty materialne.

W trójkącie relacji zdarzeń wypadkowych wg H. Heinricha – tego samego rodzaju i przytrafiających się tej samej osobie – występują trzy poziomy:

• podstawa trójkąta: liczba 300 (wydarzenia bez urazów),

• środek trójkąta: liczba 29 (wypadki z lekkimi urazami),

• wierzchołek trójkąta: liczba 1 (wypadki z poważnymi urazami, a nawet śmierć).

Prawdą jest, że wypadek to tylko w części zdarzenie losowe. Jest to po prostu zdarzenie statystyczne! Jeżeli pracownik nie będzie przestrzegał zasad i procedur bezpieczeństwa (dotyczy to także stomatologii), to prędzej czy później dojdzie do poważnego zdarzenia. Wypadek to nie przypadek! Stwierdzenie to jest zgodne także z polskimi przysłowiami: „Dopóty dzban wodę nosi, dopóki mu się ucho nie urwie”; „Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka!”.

Wypadek przy pracy i traktowany na równi z wypadkiem przy pracy

Ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwana dalej Ustawą „wypadkową” (Dz. U. z 2002 r., nr 199, poz. 1673 ze zm.), podaje definicję wypadku przy pracy, która brzmi: „Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą”.

By zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy muszą więc być spełnione cztery warunki: nagłość zdarzenia, przyczyna zewnętrzna, uraz lub śmierć, związek z pracą. Wypadek przy pracy może mieć miejsce:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy, w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu, m.in.: w trakcie wykonywania pracy lub współpracy przy wykonywaniu zadań na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczeniu usług, do których to umów, zgodnie z kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Na równi z wypadkiem przy pracy w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

• w czasie podróży służbowej, chyba że spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

• podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

• przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Ustawa definiuje trzy rodzaje wypadków przy pracy: śmiertelny, ciężki i zbiorowy.

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się taki, w wyniku którego w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku nastąpiła śmierć.

Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczych lub inne, albo rozstrój zdrowia – naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

Jeżeli ma miejsce jeden z tych trzech rodzajów wypadków, to pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym Okręgową Państwową Inspekcję Pracy. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy następuje w trybie określonym przepisami kodeksu pracy, a także uregulowaniami zawartymi w innych dokumentach prawnych, m.in. w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r.w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. z 2009 r., nr 105, poz. 870).

Z tytułu wypadku przy pracy (także choroby zawodowej) mogą przysługiwać świadczenia, których wykaz znajduje się w art. 6.1 ustawy „wypadkowej”. Najczęściej wypłacane jest (przez ZUS) jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Dodajmy, że zasiłek chorobowy i świadczenia chorobowe z ubezpieczenia wypadkowego przysługują w wysokości 100% podstawy wymiaru.

Warto wspomnieć, że za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie jego czynności nierokujące poprawy. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się natomiast takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie jego czynności na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie. Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.

Świadczenia z tytułu ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez niego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują również ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających czy substancji psychotropowych, w znacznym stopniu przyczynił się do spowodowania wypadku.

ZUS odmawia przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w razie:

• nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku;

• nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy w rozumieniu ustawy;

• gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.

Jeżeli w protokole powypadkowym lub karcie wypadku są braki formalne, to ZUS zwraca protokół lub kartę wypadku w celu ich uzupełnienia.

Zgodnie ze wspomnianym już rozporządzeniem Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien niezwłocznie poinformować o zdarzeniu swojego przełożonego. Pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający:

• dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych;

• uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które zostały zatrzymane w związku z wypadkiem;

• dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń oraz zmiany położenia przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności, aż do czasu dokładnych oględzin miejsca zdarzenia i sporządzenia odpowiedniego szkicu lub fotografii, gdy zachodzi taka potrzeba.

Zespół powypadkowy

Obowiązkiem pracodawcy jest powołanie zespołu powypadkowego. Przeważnie składa się on z dwóch osób. W małych zakładach, w których nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego wchodzą pracodawca lub pracownik wyznaczony przez pracodawcę albo specjalista spoza zakładu pracy oraz przedstawiciel pracowników przeszkolony w zakresie BHP. W większych zakładach w skład zespołu powypadkowego wchodzi pracownik służby BHP oraz oddziałowy społeczny inspektor pracy, zaś w przypadku zaistnienia wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych – pracownik kierujący komórką służby BHP i zakładowy społeczny inspektor pracy.

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest zobowiązany przystąpić do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności:

• dokonać oględzin miejsca zdarzenia;

• zbadać stan techniczny maszyn i urządzeń, stan urządzeń ochronnych oraz warunki wykonywania prac i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku;

• jeżeli to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku;

• zebrać informacje od poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,

• zebrać informacje od świadków wypadku,

• zasięgnąć opinii lekarza, a w szczególności lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz w razie potrzeby innych specjalistów;

• zebrać pozostałe dowody dotyczące wypadku;

• określić wnioski i środki profilaktyczne.

W przypadku gdy wypadek miał miejsce na terenie innego zakładu pracy, ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego. Postępowanie wyjaśniające odbywa się w obecności przedstawiciela pracodawcy w zakładzie, w którym zdarzył się wypadek. Jest to pierwszy sposób postępowania w razie wypadku przy pracy. Drugi możliwy sposób polega na tym, że na wniosek pracodawcy poszkodowanego pracownika pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, może ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, a następnie przekazać dokumentację powypadkową pracodawcy poszkodowanego pracownika. W tym przypadku przedstawiciel pracodawcy poszkodowanego może uczestniczyć w dochodzeniu powypadkowym – ale nie będzie członkiem zespołu powypadkowego.

Należy dodać, że:

• nie istnieje przedawnienie obowiązku dokonania ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Na przykład wypadek zgłoszony po kilku latach winien być rozpatrzony w wymaganym trybie, jeżeli uprzednio nie sporządzono dokumentacji powypadkowej;

• decyzję o tym, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy i czy zachodzą okoliczności pozbawiające pracownika świadczeń, podejmuje wyłącznie zespół powypadkowy w składzie przewidzianym przepisami oraz II instancja w trybie odwoławczym: sąd rejonowy – sąd pracy.

Protokół powypadkowy

Zespół powypadkowy przygotowuje protokół ustalania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Zespół jest zobowiązany do wykorzystania w protokole materiałów zebranych przez organy państwowe prowadzące śledztwo. Musi on również dokonać kwalifikacji prawnej zdarzenia, tzn. ustalić m.in., czy wypadek był wypadkiem przy pracy albo traktowany jest na równi z wypadkiem przy pracy. W protokole powypadkowym należy zaznaczyć także, czy zdarzenie było wypadkiem indywidualnym, zbiorowym, śmiertelnym, ciężkim lub powodującym czasową niezdolność do pracy.

Wzór protokołu ustalania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy zawiera Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. z 2004, nr 227, poz. 2298). Protokół tego typu musi być sporządzony w określonej liczbie jednobrzmiących egzemplarzy. Są to zwykle trzy egzemplarze:

• pierwszy egzemplarz, wraz z załącznikami, dla pracodawcy;

• drugi egzemplarz, bez załączników, dla poszkodowanego;

• trzeci egzemplarz dla ZUS-u (wraz z dokumentacją, w tym z drukiem „N 9” – zaświadczeniem o stanie zdrowia po zakończeniu leczenia i rehabilitacji oraz wnioskiem o odszkodowanie (procedura ta ma miejsce, jeżeli poszkodowany się o nie stara).

Protokół ustalania okoliczności i przyczyn wypadku powinien być sporządzony nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o zdarzeniu wypadkowym. Jeżeli wystąpiły trudności, które uniemożliwiły dotrzymanie terminu, to przyczyny opóźnienia należy podać w protokole powypadkowym. Członek zespołu powypadkowego ma prawo złożyć do protokołu zdanie odrębne, które powinien uzasadnić. W przypadku rozbieżności zdań członków zespołu powypadkowego o treści protokołu decyduje pracodawca.

Zespół powypadkowy jest zobowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu przed jego zatwierdzeniem. Poszkodowany ma prawo zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym, o czym zespół jest zobowiązany poinformować poszkodowanego. Należy zaznaczyć, że poszkodowany pracownik ma prawo wglądu do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek, odpisów i kopii. W przypadku śmierci poszkodowanego zespół powypadkowy ma obowiązek zapoznać z treścią sporządzonego protokołu członków jego rodziny oraz pouczyć ich o prawie do zgłaszania uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w sporządzonym dokumencie.

Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących mu z tytułu wypadku, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania konkretnych dowodów stanowiących podstawę do takiego stwierdzenia.

Do protokołu powypadkowego dołącza się oświadczenie poszkodowanego, oświadczenia świadków, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, np.: pisemną opinię lekarza (tzw. wstępną opinię lekarską), pisemną opinię innych specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku, notatki odpowiednich służb przybyłych na miejsce zdarzenia.

Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia. Pracodawca zwraca niezatwierdzony protokół powypadkowy w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy, jeżeli do treści protokołu zostały zgłoszone zastrzeżenia przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika. Protokół może być też zwrócony wówczas, gdy nie odpowiada warunkom określonym w rozporządzeniu. Zespół powypadkowy po dokonaniu wyjaśnień i uzupełnień nie później niż w ciągu 5 dni sporządza nowy protokół, do którego dołącza protokół niezatwierdzony przez pracodawcę. Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego – członkom jego rodziny. Protokół dotyczący wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych pracodawca niezwłocznie doręcza właściwemu inspektorowi pracy, który również może zwrócić ten dokument do ponownego, poprawnego przygotowania. Należy dodać, że w każdym przypadku pracodawca przechowuje dokumentację powypadkową przez 10 lat.

Inne dokumenty

Pracodawca powinien prowadzić rejestr wypadków. Rejestr ten powinien zawierać imię i nazwisko poszkodowanego, miejsce i datę wypadku, informacje dotyczące skutków zdarzenia, datę sporządzenia protokołu powypadkowego, stwierdzenie czy wypadek był wypadkiem przy pracy, krótką informację dotyczącą okoliczności zdarzenia, datę przekazania wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, informację o wypłaconych świadczeniach lub o przyczynach pozbawienia tych świadczeń oraz inne dotyczące wypadku, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski profilaktyczne. Na podstawie zatwierdzonego protokołu, w którym stwierdzono, że wypadek był wypadkiem przy pracy lub traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy, należy sporządzić statystyczną kartę wypadku. Wzór takiej karty zawiera Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 7 stycznia 2009 r. w sprawie statystycznej karty wypadku (Dz. U. z 2009 r.,nr 14, poz. 80 ze zm.). Statystyczna karta wypadku podzielona jest na dwie części, wypełnia się ją według objaśnień zawartych w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Należy przygotować dwa egzemplarze karty statystycznej – jeden pracodawca przekazuje do właściwego urzędu statystycznego – z tym, że jego I część nie później niż do 15 dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został zatwierdzony protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, a część II (uzupełniającą) w terminie do 6 miesięcy od daty zatwierdzenia protokołu. Drugi egzemplarz karty (część I i II) zatrzymuje pracodawca.

Pracodawca musi pamiętać również o jednej, bardzo ważnej rzeczy, a mianowicie o wydaniu zarządzenia zawierającego wnioski profilaktyczne, ustalone przez zespół powypadkowy. Wnioski te powinny zostać zrealizowane według harmonogramu.

Karta wypadku

Należy dodać, że jeżeli osoby niebędące pracownikami uległy wypadkowi, który nastąpił w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu, to kwalifikacji zdarzenia dokonują odpowiednie jednostki na podstawie zapisów art. 3 ust. 3 tzw. ustawy „wypadkowej”. Dokonują one tego w karcie wypadku, na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz. U. z 2002 r., nr 236, poz. 1992 ze zm.). Podmioty, które są zobowiązane do kwalifikacji zdarzenia i przeprowadzenia wspomnianego postępowania, wymienione są w art. 5 ust. 1 p. 1-15 tzw. ustawy „wypadkowej”. Zgodnie z zapisami art. 5 ust. 1 p. 6 tej ustawy: jeżeli praca jest wykonywana na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczeniu usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, to wszystkie czynności związane z postępowaniem powypadkowym wykonuje podmiot, na którego rzecz wykonywana jest praca.

Przedsiębiorca ulega wypadkowi przy pracy

Na podstawie art. 5 ust. 1 p. 8 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (ustawy „wypadkowej”) w stosunku do osób prowadzących działalność gospodarczą, także w zakresie stomatologii, ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy dokonuje ZUS w karcie wypadku. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego przysługują przedsiębiorcom tylko wtedy, gdy wypadek przy pracy miał miejsce w okresie podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

W świetle § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia wypadek przy pracy powinien zostać zgłoszony w oddziale ZUS-u właściwym ze względu na siedzibę prowadzonej działalności gospodarczej. ZUS ustali wtedy okoliczności i przyczyny wypadku, a także świadczenia – na podobnych zasadach, jak przedstawiono to wcześniej.

Wypadki w drodze do/z pracy

Zgodnie z obowiązującą ustawą wypadki w drodze do i z pracy zostały wyłączone z ubezpieczenia wypadkowego. Traktowane są one na równi z chorobą pracownika, z tą różnicą, że poszkodowanemu pracownikowi przysługują świadczenia w wysokości 100% wynagrodzenia.

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się, oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu, również drogę do miejsca lub z miejsca:

• innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia;

• zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;

• zwykłego spożywania posiłków;

• odbywania nauki lub studiów.

Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do pracy lub z pracy dokonuje się w karcie wypadku.

Autor: 
Józef Micuła

Zdjęcia:

Fotolia

Piśmiennictwo:

1. Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 1998 r., nr 21, poz. 94 ze zm.).

2. Ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2002 r., nr 199, poz. 1673 ze zm.).

3. Rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. z 2009 r., nr 105, poz. 870).

4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy
z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. z 2004, nr 227, poz. 2298).

5. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz. U. z 2002 r., nr 236, poz. 1992 ze zm. – tekst jednolity w Dz. U. z 2013 r., nr 1618).

6. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (Dz. U. z 2002 r.,
nr 237, poz. 2015 – tekst jednolity w Dz. U. z 2013 r.,
nr 924).

7. www.pip.gov.pl.

8. www.ciop.pl.